Атта болх бац мангал шаршор. Кес лаьцна воьду со, ткъех гIулч ваьллехь кхин гена а ца ваьлла, амма са а хаьдда висна. Со санна кху дайх бисинчу мангалх хербелла дукхахболу нохчий а. Цхьаболчу кегийрхошна-м и муха лоцу а ца хаьа. И тусарррий, ирбаррий-м дийца а ца оьшу.
БIеннаш шерашкахь вайнаха даьхний кхобуш, шайн рицкъ дебо, хьал-бахам стамбан хьекхна хIара гома, пIенда санна сеттина болатан аса-мангал тахана Iуьллуш бу дегабаам бича санна, бицбелла, мекха а боьлла . Iуьллуш бу нохчийн ворхIе да хене ваьккхинарг, церан дахарехь аьтто бинарг хIарра мангал хиллехь а.
Тахана кхуьнан кхоллам къацахетарийн буьйна бахна схьахетарехь. РегIан даккъашкахь, басешкахь, боьранашкахь лехча а ца карабо мангалхой. Уьш хена жерахь юха ца бан цхьанхьа дIабаханчух тера ду. Шайн куьйга докъар доккхурш мелла а алсам ган тарло ломан кIошташкахь, бакъду цигахь а, гонах жIолмийн, коьллийн керташ а йина, хIинццалц доладина мангал хьокху меттигаш тахана тиссина лаьтташ ю.
Некъа тIера дIавала а ца оьшуш цунна тоьшаллаш карадо Ножай юьрта кIоштехула Бена-Ведана, масала хьалавоьдуш а. Изза сурт Веданан а, кхечу кIошташкахь а. Кху бицбина богIучу мангалах тера, кхуьнца дозаделча санна, нохчаша ма-аллара, юьхь дозуш хилча санна, Iар-дахарехь дуккха а хIумнаш дицдина, хийцаделла догIу ярташкара дахар а. Баккхий хийцамаш дукха белахь а, дика аьгна ирбина мангал, мацах-мацах санна бацах дика-м тасало.
Хьалхо муха дара ярташкара дахар? Мел хийцаделла Iар-дахар а, адамаш а? Цунах, шена зеделлачух дуьйцуш ву Теркйист кIоштера къинхьегамхо Руслан.
Руслан: «Хьалха сатасарций кочар а дой, регIа мангале хьаладоьдура, вовшашка маьхьарий а детташ. ЧIогIа хаза хан Яра. Де дохделла далале бохуш мангал хьокхура, ворданаш а юттий цIа догIура. Хьанех, хьуна гIо дой, бохуш маьхьарий а детташ,эшахь гIо дора къаьсттина воккхачунна. Тахана малх лакхабаьлча а ,7-8 сахьт даьлча а нах бийшина хуьлу-кх хьо дIа кетIа вахча.
Араваьлла мангал тоха бала болуш-м цхьа да вац. Къахьега ца лаьа нахана. Хьо регIа вахана хьаьжча,тулгIе а етташ,хIорд санна цана ю-кх, амма хьокхуш стагга-м вац. Даьхний лелош берш кIезиг бу. Тхан юьртахь нисса аха юрт ю-кх бежана корта боцуш».
Юьртара дахар чIогIа «гамделла» хетачех ю Ломаз-юьртара 80 шо долу Iайшат. Цо дийцарехь етт озар, бод хьакхор, бепиг дар, тIаргIанах дезар дар, я хастоьмаш кхиор хIун ду ца хууш, сте хилар бен кхин гуьнахь доцу зударий дебна тахана ярташкахь. Цундела бохура цо юьртара дахар тахана гомха а, гома а хета шена.
Iайшат: «Дера хета гома. Хьалха санна къахьоьгуш белхьара зударий сакъера дог а догIур дацара,чу а бирзина шайн гIуллакх деш а хир бара. Шайн марошна зударий а бац уьш,я берашна хьеха наной а бац уьш. Буза а буьзина хьербевлла-кх. ТIаргIанах дезар деш йолчу сох а ца беша. Со Iовдал ю боху сан-сайн чуьрчара а».
Къаноша даре а деш кху тIаьхьарчу 20-30 шерашкахь вуно чIогIа хийцаделла ярташкара дахар,хийцаделла и тидар а, кхетор а,юьртахойн амалш а. Царех ах сов, даьхний кхабарра-м стенна дуьйцу, цхьа етт кхобуш а бац, я бад-котам лелош а бац. Оццул буй те аьлла бу, къух даьлла лаьтташ бошмаш а йолуш, хох саьмарсекх а, наьрс-памдорра-м хьала а охьа а туьканара оьцуш берш.Цара, баккхийчара, гIаланийн амале йоьрзуш ю ярташ бохуш, беш болу тидамаш, мелла а бакъ хуьлчух тера деттало схьагуш долу сурт.
