Гранотомет олучу хIоьънаш кхуьссучу тоьпо 16-17 шо долу жима стаг вийна Теркйист кIоштан Iелин-юьртара. И бохам нисбелла эвлано нацкъаро, мацах цкъа даьхний кхобуш хиллачу дехий, даккхий божалш лаьттачу меттехь.
Цига шайн накъостана гIо дан вахна велларг воцуш кхин масех нийсархо а хилла, хуъчара дийцарехь. Цхьаъ-м деш царна божал тхов тIехь карийна и Iожаллин герз.
Цхьаболчу юьртахошна хетарехь кхиазхошна мотттане а ца моьттина иза эккха кхерам болуш топ ю. Дехьа луш, сехьа луш ловзаяьккхина иза Сулейманов цIе йолчу кIентан карахь иккхина, цунах коржамаш а туьссуьйтуш.
И ирча гIуллакх гIардаьллачул тIаьхьа карладаьлла кху шолгIачу тIеман юьххьехь, наха ферма олучу цу Iедалан божалшкахь дIатарйина, цхьа хан яллалц ницкъаллин структураш кхабар – юьхьанца нохчех лаьтташ йолу батальон, цул тIаьхьа оьрсийн ницкъаллин структураш.
Юьртарчу бахархоша цара дитина хуьлуьйту ларамаза жимха вийна герз. Цу хьокъехь дуьйцуш ву цигга юьртара Мусаев Шаид.
Шаид: «Хийца а луш, цкъа нохчий тIаккха оьрсий салтий Iийна цу фермехь. Цара дитина хуьлчух тера ду и герз. Бераш ма ду уьш, телевизор чохь бен и тайпа герз гина а доцуш. Чот йоцуш, бен доцуш лелийна герз, деш хьесап а доцуш. Кар-кара оьцуш ловзийначух тера ду цара иза. Дела къинхетам бу и цхьаъ бен ца велла!
ТIалам боцуш герз леладарна хилла хIума ду. Оцу ницкъаллин структурийн низам талхош, шайна ма-тов бала боцуш герз леладарна хилла бохам бу-кх иза. Уьш жоьпалле цахиларна хилла-кх. Оьрсийчохь ког баькх-баьккхинчохь нислуш ду и санна челакха бохамаш. Стенна нисло? Дера нисло хьаьнга мел ду а ца хууш герзаш дукха хиларна..»
Ларамаза, ницкъала герз а даьлла кIант валарх дийцинчу Мусаев Шаида ма-аллара Оьрсийчохь данне а керла дац, къайлах-къулах лелочу герзаша кест-кеста цу кепара нах байар а, заьIапа бар а. КIарглуш, гена вийла а ца оьшуш масалш цунна кIезиг дац.
ХIинцца ши де хьалха граната а иккхина яханчу хенахь эскарехь гIуллакх деш хилла стаг вийна ХIирийн мехкан Беслан гIалахь.
Полисхойн урхалло Iорадаккхарца 46 шо долчу вахархочо машена чохь лелош хилла и кхераме герз. Цу могIарера масалш дукха ду, массо бохург санна мохк-кIошташкахь.
Тахана Новр гIалин кIоштехь кар-кара оьцуш хьехош дерг ду ХIирийн мехкан Мазалк гIалара нах балош веъна турко къомах таксахо вер, урс тоьхна. Бахархоша чIагIдарца куьг бехкениг, Алпатов юьртара вахархо де-буьйса далале лорах а кхиъна схьалаьцна низамхоша.
Цо динарг къам бехдеш, къаьмнашна юкъара барт эгIо тарлуш Iаламат вон, юьхьIаьржоне хIума лору вайнаха. Ма-дарра аьлча, нахана кхаъ хилла Iедало и зулам динарг набахте кхачорах. Цу хьокъехь шен ойла йовзуьйтуш ву Новр кIоштера Висаитов Мохьмад.
Мохьмад: «Нохчийн къомана чIогIа эшаме, эхье хIума ду цу зуламхочо динарг. Шен хьаннал рицкъ даккха гIерташ волу маьрша стаг муха воь? Динца а, Iедалца а-массо агIор чот йоцуш вон хIума ду-кх иза. Суна а чIогIа тайна-кх и лаьцна бохург. Ма-хуьллу сиха адамех херван хьакъ ву и саннарг..»
Бахархоша даре дарца, дай-наноша а, Iедалхоша а само ян хьакъ а долуш, кху тIаьхьарчу хенахь нохчийн кегийрхошлахь хаъал алсамбуьйлуш оьзда боцу мотт а лебеш, маьттаза, шайна ма-тов леларш.
Наха мукIарло а деш, къаьсттина эвхьазалла а, кIезгалла а гойтуш чамбоцуш лела и саннарш, шаьш ца девзачу, лула-куларчу мехкашкахь.