ТIекхочийла долу линкаш

ЦIеххьана кхаьчна хаам!

Мича хьолехь ю нохчийн литература?


Нохчийн яздархой, Соьлж-ГIала, 2014
Нохчийн яздархой, Соьлж-ГIала, 2014

Дуьненаюкъара Яздархойн Де ду шинара. ПохIманчаш, къаьмнашна синан кхача латтабе интеллигенци къобалъеш, диллина иза рузмане Цхьанакхеттачу Къаьмнийн организацино. ХIун хьолехь ю тахана нохчийн литература, мел мехала ву халкъалахь яздархо? Хаттарна жоп ло Алиева Заринас а, Минкаилов Эльбруса а.

Йозанчаш Нохчийчохь бIеннашкахь белахь а, нохчийн литература кхиошболчийн могIарш готто бу.

ХIунда аьлча, бакъболу яздархой денна кхуьуш бац, олуш ма-хиллара.

Маршо Радион къамел хилира нохчийн «Орга» журналан редакторца Минкаилов Эльбрусца. Цо дийцира тахана нохчийн литература муьлхачу хьолахь ю, бовзийтира литература кхиорехь тоьлла яздархой а.

Минкаилов: «Нохчийчохь яздархой бу нохчийн маттахь, оьрсийн маттахь язъеш. Верриге а яздархойн юкъараллехь лаьтташ бIе сов ву. Уьш берриге а цхьатерра бу аьлча нийса дац, цхьаберш геннара похIма а долуш, лаккхара говзалла а йолуш пхьераш бу, кхиберш Iемаш бу.

Яздархойн хьал а, яздархойн цIе а мел а хийцаелла хета сунна тахана?ЦIераш йохуш багарбича, прозехь язъеш Ахмадов Муса, Бексултанов Муса, поэзехь Абдуллаев Леча. Царна тIехьахIиттина кхин цхьа чкъор ду говзачу кегийчех, мехкарийн тоба: Петирова ПетIамат, Сагаева Залина, Арсалиева Люба. Дика язъеш схьабогIуш, шайн хатI лоьхуш, поэзехь некъ бо цара».

«Орга» журналан редакторан гIовс ю Алиева Зарина. Дуккха а шераш ду цо яздархошца уьйраш латтайо а, литературан критикехь къахьоьгу а.

Заринас бовзийтира Нохчийчоьнан литературехь ирхенаш яьхна, шена дикачех бу аьлла хета яздархой.

Алиева: «Нохчийчохь дуккха а бу яздархой, ца хила йиш а яц. Массо заманахь хилла а бу, хир болуш а бу.

Маршо Радио: Къаьстттина похIма долуш мила ву? 2-3 цIе йоккхур ярий ахь?

Алиева: «Гой хьуна, хьо провокацин хеттарш деш ю! (еларца). Цкъа яздархой буй хаьтти ахь, юха цIе яккха эли ахь 2-3. И кхоъ ас даима а вуьйцуш ву, цундела цу тIе доьгIна-а-а дуй-те и хьан хаттар, аьлла хета суна!

Яздийраш дуккха а бу, амма цунах шайн дахар а дина, шайн дуьненчохь уггар деза хIума а дина, ас лоруш, суна билгалъваьлла прозехь къахьоьгуш Ахмадов Муса, Бексултанов Муса ву, поэзехь Абдуллаев Леча, Бисултанов Апти - иза хаза нехан санна дика поэт ву, тахана цIахь вацахь а. Уггаре коьртаниг хIун ду цу яздархойн - нохчийн мотт кхиор»!

Яздархочунна шен кхоллараллехь кхиа дешархо оьшу, олу, шех кхеташ волу дешархо. ТIаккха кхоллало, кхиа а кхуьу литература.

Хьалхалерачу яздархойн цIераш муьлххачу а дешархочунна евзаш яра, цул совнаха церан йозанаш а. Бадуев СаьIид, Хамидов Iабдул-Хьамид, Гайсултанов Iумар, Мамакаев Мохьмад, Исаева Марем, Сулаев Мохьмад, кхин а дуккха а яра гоьевлла цIерш.

Уьш къомана бевзаш а бара, цара яздина жайнеш дукха ца хиллехь а.

ХIун бахьана ду тахана къоначу чкъурана шайн заманан яздархо цавовзар?

Критика Алиева Заринас довзийтира тахана книгаш йоьшурш хьалха санна дукха цахиларан бахьанаш.

Алиева: Дуьненахь дерриг ду Нохчийчохь дерг а. Массо а телефонна, интернетна тIевирзина, цундела ду. Вуьшта, йоьшуш нах бан-м бу, делахь а, тахана йоьшуш нах кIеззиг бу аьлла, ца язъеш Iойла а дац. Цкъа мацца а, цхьана заманахь, хьажахь, вайн нохчийн васт ишта хилла-кх, бохуш, еша луушберш хир бу. Цундела, язъян еза! ПохIма долучара язъеш хилча кхин а дика дара, делахь а, уьш тахана кIеззиг бу-кх».

ТIаьххьарчу хенахь дийцаре даьлла вайн юкъараллехь, нохчийн мотт дуьненчуьра дIадовла тарлучу меттанех цхьаъ бу бохуш.

Амма Маршо Радиоца къамелехь хиллачара билгалбаьхна яздархой къоман мел бу, дегайовхо ю хIораннан а, нохчийн маттахь дIа мел Iоьттина къолам мехала хирг хиларан а, уьш мел бу нохчийн литература зазадоккхуш кхууьрг хиларан а.

XS
SM
MD
LG