Нохчийчохь тIемаш боьлхучу шерашкахь доьза байначийн гергарчарна 86 генетикан паспорт делла. Махкарчу зорбан министраллан пресс-гIуллакххоша бина и хаам.
Цу кепара паспорт эцархьама Нохчийчуьрчу кхелан экспертизан Бюро цIийн анализ яла еза. Оцу билгалошна тIехь Москох говзанчаша генетикан паспорташ кечдо.
2013-чу шарахь дуьйнна дала долийна Нохчийчохь генетикан паспорташ.
Официалан терахьашца Нохчийчохь тIеман заманахь вайнарг 3 эзар сов стаг ву, ткъа бакъонашларъярхоша чIагIдарца, и терахь кхин а лакхара ду.
ца теш
Yoexa jaerzho yu-qh i. Niyssa aella hillera ocu Prancera nohchos - cu bershan hala dahar ca gina, koertan chox humma´ dac cera. Shaesh tjeaecna dolu halqan ishtta huma dar doqqha aex du. Vai mahkax vain i cxammo din hillex, irahqhissalur bara vai nah (i kjant baq var bohucharna baha as iza). Vain zhima halq dacara cxanne doevzush a, vesh parghat daha ghertash dara vai, amma ishtta shin-qha´ stago denn duenenna ghochu aghora dovziytin vai. I zhima tentak sha cxan qonah hetash vellaqh xuna Mollo aellarg dicha i huelqh xuna, cxan huma dolush ca bezash hilla uesh xalha vain yartashkax
Оццул аьрхачу къизаллех чекхйаьлла йо1 ,шен чоь а йоцуш ,наханна т1оьхула лела дезар ма ондда харцуонан 1аламат ду! Х1ара дуьне эккха ца эккхаш дисар цецвала х1ума а ду!!!
Ловзарш бен гуш дац таханлера нохчашна. Леш болу - нохчийн мотт - нохчийн lадаташ гуш дац. Вайнеха, къаьсттина вай зудаберийн европахойн/lаьрбойн духарш/кечдалар гуш дац. Вайнеха амалш хийцайелла. Хьалха гина доцу хlуманаш юкъадохуш ду. Нохчийн доьзалин структура хийцина боьвла. Боьрша стегарий зудрий дийнаташ санна лелайан хуьттин. Гергара Малхбалера а, Европера а нохчий бен хийцалуш бу аьлла хеташ дац. Ткъа вайн даймахкахь хуьлуш дерг хьахош дац. Нохчийн Нохчийчоь кхин гур юй те вайн?