Коронавирусан пандеми бахьанехь моргехь лаьттачу хьолана латкъам бина Оьрсийчоьнан президенте Къилбаседа ХIирийчуьрчу яхархочо Голошапова Юлияс, яздо "Кавказ.Реалиино". (Редакцехь кехатан копи йолуш ю). Цо чIагIдо, шен нана моргехь болх беш ю, ткъа цигара белхахой коронавирусан инфекци йолчу нахаца болх бечаьрца лоруш бац, цундела президенто дIало аьлла, ахча цунна кхочуш дац.

Цул совнах, чIагIдо Голошаповас, стаг уьнах ларвен гIирсаш а патологоанатомашна тоаме бац бохуш. Иштта цо дуьйцу кехата тIехь, коронавирусах леш болчийн терахь а хьулдеш ду, бохуш.

"Тахана цхьана дийнахь декъий этIийча къаьстина 9 стагаца коронавирус хиллийла, - боху зудчо шен дIахьедарехь. - Ткъа официалан терахьашца, тхо долчехь 10 ву велларг (Голошапован кехат карарчу беттан 14-чохь яздина ду, ткъа тахана, официалан дIахьедарца, 37 ву цигахь велларг ("Кавказ.Реалиин" билгалдаккхар). Коронавирус яцара цаьрца, бохуш, кехаташ тIе а летош, хIунда дезна цуьнан медицинан киншкаш юхаязъян? Ткъа дакъа этIийча кхин жамIаш ду гуш".

Могушалла Iалашъяран министро Гогичаев Тамерлана тIедиллина кхелан-медицинан информацин бюрон куьйгалхочунна карара бутт бале, кехат тIехь юьйцучу фактех шена жоп далар.

ТIаьххьарчу информацица, Къилбаседа ХIирийчохь дарбан цIийнехь охьавиллина пневмоница а, коронавирусаца а 61 стаг. Регионехь ун даларца билгалваьлла 2 755 пациент: 1 570 дархочунна гIоле хилла, 1 009 цIахь дарба лелош ву, 139 стаг лазартнехь ву, кхелхина – 37.

СемаIашкахь изоляцин низамаш дохийначу бахархошна полисхоша йиттина аьлла, аудиош социалан машанашкахула яржийначу зударша шайна къинтIера довлар дехна. Кхаа зудчо гечдар доьхуш дIаязйина видео меттигерчу инстаграм-аккаунтехь зорбане яьккхина.

Видео тIехь хIора зудчунна уллохь лаьтташ цуьнан цIийнах волу борша стаг ву. Цара а доьху гечдар.

"ХIуммаъ гина дац. Цхьа а полисхо а, йа мелла стаг а гина вац суна", - боху Малика цIе йолчо.

"Вайн дуьхьа хьийзаш ма бу уьш. Дийца мегар дац 'суна моьттинера', 'суна гира', 'со Iадийнера' бохуш. Цу тIе и хьан гIуллакх долуш хIума а дац", - бохуш, цхьахйолчу зудчуьнгара бехкаш доху цуьнан марзхойх волчо.

"Хьакхарчий санна байа безаш бара, и къизаллаш лело полисхой" баьхначу, Кировн цIарахчу совхозера зудчо а къинтIера баьхна шегара даьллачунна. Цуьнан кIанта чIагIо йина, цу кепарниг кхи долуьйтур дац шаьш аьлла.

"Суна сайна гина хIума дац, йа бIогIамех бихкина нах а ца гина. Со яцара цигахь. И видео сайна гича, дог даьттIа элира ас - и бу сан бехк. Ас динарг нийса дац", - аьлла Манаш цIе йолчу зудчо.

ТIехьа-Мартанан кIоштан къедас Дацуев Iабдул-Рашида а, аудиош яржийна зударий бехачу яртийн имамаша а кхайкхам бина божаршка, шайн хIусамехь зударийн дола де, "тIаьхьа юьхьIаьржа ца хIитта" аьлла.

Марха достучу дийнахь мессенджерашкахула зударийн аудион хаамаш баржийнера, ницкъаллийн структурийн белхахоша урамашка бевллачу нахана етташ ю, зударшна а цхьана бохуш.

ТIаьххьарчу дийнахь а, буса а Къилбаседа Кавказехь коронавирусан уьнах велла 28 стаг, цомгашчарна тIекхетта кхин а 518 пациент, яздо "Кавказ.Реалии" портало.

Эпидеми ца яржийта вовшахтоьхначу оперативан штабан зерашца, Дагестанехь 21 кхелхина, Къилбаседа ХIирийчохь - пхиъ, ГIалгIайчохь а, Ставрополан махкахь а цхьацца стаг. Верриг а COVID-19 вирусах хьалха ца ваьлла Къилбаседа Кавказехь ун даьржичхьана 294 дархо.

Къаьсттина дукха нах бу ун даьлла Дагестанехь а, Кубанехь а - шинхьа а 89 пациент ву:

Дагестанехь +89 (4 294 эпидеми яьржичхьана)
Краснодаран кIоштахь+89 (3 426)
ГIебарта Балкхаройчохь+88 (2 422)
Ставрополан махкахь +75 (2 086)
Къилбаседа ХIирийчохь+57 (2 702)
ГIалгIайчохь+43 (1 866)
Кхарачойн Чергазийчохь+31 (814)
Адыгейхь +25 (721)
Нохчийчохь +21 (1 133)

COVID-19 ун къаьстира Къилбаседа Кавказехь 19 464 вахархочуьнца. Ерриг Оьрсийчохь болчу цомгашчу нехан терахь 362 342 даьлла.

Нохчийчоьнан куьйгалхочун Кадыров Рамзанан кема де хьалха Москвара Соьлжа-ГIала кхаьчна аьлла, хаам бина "Эхо Москвы" радиостанцино. Цо бахарехь, МБХ сайто Iорабаьккхина и хаам, хIаваэхула лелачу кеманашна тIехь терго латточу сервисан хьостех пайда а эцна.

Дахначу кIиранчохь масех агенталло, шайн хьосташна тIе а тевжаш, яздира Нохчийчоьнан куьйгалхо коронавирусан шеконашца лоьрийн тергонехь ву аьлла. Иштта дуьйцура, Кадыровн кема Соьлж-ГIалара гIаьттина Москва дахара бохуш а.

Официалехь я бакъдеш а, я харцдеш а дац даьржинарг. Нохчийчоьнан Iедалан информацин урхаллин векалша шайга динчу хаттарна, Znak портало бахарехь, делла жоп иштта ду: «Оха ца ло цхьа а информаци".

Мехкан телерадиокомпанин директора, Кадыровн гIоьнчас Дудаев Ахьмада news095 инстаграм-агIонехь дIахьедина, хаамийн гIирсаша "вониг хилийта луучийн" информаци ю яржош, аьлла.

Эпидеми яьржича махкахь керла доьзал кхолла ханна дихкинчу Нохчийчуьрчу Динан урхалло сацам тIеэцна, тIейогIучу заманчохь шариIатехь зуда ялор магош. Цунах лаьцна инстаграмерчу шайн аккаунтехь хаам бина республикан муфтийс Межиев Салахьа, яздо ТАСС агенталло.

Карладоккху, коронавирусаца доьзна Нохчийчохь Охан-беттан 13 -чохь дуьйна дихкинера бусалба низамашца там-мах бар. Межиевс бахарехь, хIинца а дихкина дуьсу, нах а гулбеш, даккхий тойнаш хIиттор.

"Юьртан имам цхьана машенахь вахана, керла доьзал кхуллучу шинна юкъахь там-мах а бина, юхавогIур ву. Кхиболу ловзаран барамаш хIиттош бац. И дерриге а лелош ду Нохчийчоьнан бахархойн могушаллин дуьхьа", - аьлла, тIетоьхна шен хаамехь муфтийс.

ТIаьххьарчу хаамашца, Нохчийчохь 1 090 стаг ву коронавирусан ун даьлла. Дарба хилла 660 пациентана. Кхелхина эпидеми иккхичхьана 13 дархо.

Нохчийчоьнан куьйгалхочун Кадыров Рамзанан нанна, Кадыров Ахьмадан цIарахчу фондан президентана Кадырова Айманина хастамаш беш, тоьлла байт ешначунна совгIаташ лур ду аьлла, конкурс дIакхайкхийна республикехь.

Хааме даьккхина "Грозный Информ" агенталло. Оцу къовсамехь дакъалаца кхойкху 14 шаре бевлла кхиазхой, инстаграмерчу кху аккаунташка язбелла хила безаш бу, конкурсан билламашца: @ya_pomoshnik_kra_95, @kadyrov_news95, @kadyrov_family, @team.kadyrov_95.

Оьрсийн йа нохчийн меттанашкахь дIайоьшу байт дIаязйина хила еза видеоца. КарабогIучу беттан 20-чу дийне кхаччалц йиллина хир ю конкурс.

Хьалхара меттиг яьккхинчунна лур ю iPhone11 смартфон, шолгIачу меттигана диллина Apple Watch сахьт, 3-чу меттигана - Apple Airpods 2 олу Bluetooth ладугIургаш лур ю.

Нохчийчохь бехачу гIаттамхойн гергарчара кехат дахьийтина "Новая газетан" коьртачу редакторан Муратов Дмитрийн цIарах, церан газетана неIалт а кхайкхош, официалехь шаьш Iорадаьккхинарг харц а деш, къинтIера даха шаьш аьлла. Iедална муьтIахь болчу хаамийн гIирсаша дIахьедина цунах лаьцна.

Хаам барехь, кехатан авторшна новкъадеана, бакъонашларъярхочо Сокирянская Екатеринас "Наш папа в плену" (Тхан дада йийсарехь ву) аьлла, зорбане яьккхина артикл. Цу тIехь цо йовзийтина байинчу тIемалойн, йа террорхойн вовшахтохараллин декъашхойн бисинчу хIусамнанойн а, гергарчийн а истореш а, Iедалан а, ницкъаллин структурийн цаьрца йолу юкъаметтигаш а.

"Шу а, шун ерриг редакци а дукха гена девлла шу! Эхь-бехк дайна, шаьш ца кхойкхучу гIерта шу!", - аьлла, долийна ду кехат. Цуьнан авторша чIагIдо, гIаттамхой хиллачийн гергара нах, кхинберш а санна, бехаш бу, полицехь а, пачхьалкхан хьукматашкахь а белхаш а беш бехаш хилар.

"НеIалт хуьлда шуна массарна а, нагахь санна, тхан къомана дуьхьал шаьш болийна тIом сацор бацахь! Нохчийн Iедалхошна тхо дуьхьалдаха шун гIертарх гIуллакх хир дац. Цкъа делахь, тхо цунна реза ду, шолгIа аьлча, Iедалехь берш тхан тхешан нах бу - гергарнаш, коллегаш, доттагIий!", - аьлла ду кехата тIехь.

Хаьий-те Муратовна, "масалгIа шо ду Нохчийчоьнан куьйгалхочун инициативаца даIишхойх биссина зударий а, церан бераш а Шемара цIа бало?", йа "Кадыров Рамзана, шена вен дагахь кIело йинчу нахана а гечдинийла?", хоьтту цу кехата тIехь.

"Оцу нехан гергарнаш, тхо, дуккха а эзарнашкахь ду! ЛадогIалаш - шайн материал зорбане яьккхичхьана, кхин дIа нехан дахарца а, царна хетачуьнца а бала боцуш долу шу, хIоранна а тхуна бIаьрга дан ца деза шун газета а, коьрта редактор волу хьо а, хьан журналисташ а. Тхан цхьаъ бен проблема яц, иза а - тхо маьрша даха ца дуьту шун журналисташ", - яздина кехатан авторша.

Шайн кхайкхам берзош, Нохчийчуьрчу бахархоша тIедожийна газетана, артикл зорбанера дIаяккхар а, официалехь цу тIехь яздинарг харцдар а, шайга гечдар дехар а, нагахь санна, хьан газетан белхахочун, ша буьйцучу нахана гергахь хьекъал тоахь, аьлла.

Дагадоуьйту, Охан-баттахь "Новая газето" арахецначу материална реза воцучу Нохчийчоьнан куьйгалхочо Кадыров Рамзана "къоман мостагI" лерира и зорбан гIирс. ХIетахь язйинчу артиклехь дуьйцура, махкахь лоьрашна медицинан гIирс тоьаш цахиларх а, меттигерчу Iедалхоша карантинан низмаш дохийнарш лоьцуш хиларх а.

Журналисто Милашина Еленас яздинера, "Кадыровс массарна а хезаш дIакхайкхийна, изоляцин раж йохон нах террорхой бу, цаьрца къийсам латто беза" аьлла, "цундела шайн цамгарш къайла а хьош, цIахь леш ду адам".

Цо дуьйцург харц а деш, Кадыровс кхерамаш тесира Милашинина. Цул тIаьхьа Талламан комитете дIахьединера журналисто, шена кхерамаш тийсарх лаьцна.

Москван къилбаседанехь кIиран дийнахь хиллачу тасадаларшкахь 10-зза гергга герзаш диттина хилар тIечIагIдина РБК агенталлана Москварчу чоьхьарчу гIуллакхийн урхаллехь а. Мордовера веана хилла Седов Николай дуккха а чевнашца дарбан цIийне вигина. Иза воцург а лазийна Самаран кIоштара веана Мусаев а.

Агенталле шахьарарчу ницкъахоша дийцарехь, Каширскан некъаца лаьттачу цIеношна гергарчу автомобилан паркингехь герзаш диттина хиларх хаам бинера полицега суьранна ворхI сахьт долучу заманчохь. Кхаьчначу полисхойн каравеанера Оренбургера ши вахархо Русанов Вадим а, Евлампиев Максим а, Дзержинскера Титенек Герман а.

БархI сахьт долучу хенахь оцу инцидентан кхин а декъашхой дIалийцира полисхоша Ford машенца. Уьш хиллера Нохчийчуьра бахархой: Тепсуев Жамалай, Хачукаев Мохьмад, Мансаев Турпал, Сулейманов Хьусейн, Балиев Джамбулат а. Травматикан герзаш а, патармаш а даьхна цаьргара.

Талламан комитето бехкзуламан гIуллакх диллийна царна дуьхьал кхаа артиклехь - стаг вен кIело яр, бакъо йоцуш герзах пайдаэцар, харцхьа лелар.

Цхьа могIа Европерчу пачхьалкхашкахь оршотан дийнахь дуьйна, Стигалкъекъа-беттан 25-чу дийнера схьа, коронавирусан инфекци бахьана долуш юкъадаьхна карантинан дехкарш гIелдина.
Мадридехь а, Барселонехь а магийна доттагIашца а, гергарчаьрца а вовшахкхета, схьайоьллуш ю урамашкахь хIиттийна ресторанаш а, бараш а. Хьалхо раж малйинчу Испанин цхьайолчу регионашкахь кхин а маьрша даьлла дIасалелар. Пляже баха магийна бахархошна, нагахь санна, социалан дистанци ларъеш хилахь.

Италехь болх бан йолаелла спортан хIусамаш а, бассейнаш а. Цхьа могIа провинцешкахь самукъадаккхаран центраш а, хьешан хIусамаш а, лело машенаш ло меттигашкахь а болх бан юьйлаелла.

Чехехь болх болийна кафеша а, ресторанаша а, иштта отелаша а, юьхьанцарчу классашкахь дешар а долийна. Цул совнах, масканаш лелор а юкъарадаьккхина – нах гулбеллачу меттигашкахь а, транспортана тIехь а бен лело ца оьшу уьш.

Желтойн махкахь а, Германехь а схьайоьллуш ю нахана хьашташ латтон сфераш а, кафеш а, ресторанаш а.

Метрополитен болх бан йолаелла Украинехь. Масех де хьалха малдинера цигахь карантинан низамаш.

ТIаьххьарчу кIиранашкахь керла инфекци яьллачу нехан терахь де дийне лахлуш ду Европерчу дукхаболчу мехкашкахь. Иштта кIезиг бу леш болу нах а. КарабогIучу беттан 15-чохь, дийцарехь, схьадоьллур долуш ду Шенгенан зонерчу пачхьалкхашна юкъара дозанаш. Хууш дац арахьарчу мехкашка ваха бакъо маца лур йолуш ю.

Worldometers сайтан зерашца, верриг а Европехь, Оьрсийчоь а лерича, Стигалкъекъа-беттан 25-чу дийнахь къаьстина коронавирусан инфекцица 1 миллион 900 эзар сов стаг. Царах 883 дархочунна дарба хилла, 170 эзар гергга стаг кхелхина.

ТIаьххьарчу дийнахь а, буса а Къилбаседа Кавказехь коронавирусан уьнах кхелхина 19 стаг, керла тIекхетта инфекцица 540 пациент. Эпидеми ца яржийта вовшахтоьхначу оперативан штабан зерашца, Дагестанехь велла 13 стаг, ГIалгIайчохь -кхоъ, Ставрополан махкахь - шиъ, Нохчийчохь - цхьаъ. Верриг а Къилбаседа Кавказехь кхелхина эпидеми юкъаяьлчхьана 266 дархо.

Къаьсттина дукха цомгаш нах къаьстина Дагестанехь: 110:

Дагестанехь +110 (4205)
Краснодаран кIоштахь +90 (3337)
ГIебарта-Балкхаройчохь+83 (2334)
Ставрополан махкахь +79(2011)
Къилбаседа ХIирийчохь+60 (2645)
ГIалгIайчохь +45 (1823)
Кхарачойн-Чергазийчохь+26 (783)
Адыгейхь +25 (696)
Нохчийчохь +22 (1112)

Верриг а Къилбаседа Кавказехь COVID-19 вирус кхетта ву 18 947 пациент. Оьрсийчохь бу уьш 353 427.

"Осал Нах 95" телеграм-чатехь Нохчийчоьнан куьйгалхой емалбина нах кхетош-кхиош бу, Къуръан а Iамош, яздо "Кавказ.Реалиин" портало, цхьана лаьцначу стеган нанас бинчу хаамна тIетевжина.

Охан-беттан 4-чу дийнахь дуьйна дIавигна ву цуьнан кIант. "Социалан машанашкахь яржийний хаьа суна, цо шена гечдар доьхуш, дIаязйина видеоролик, амма цуьнга хьажа ницкъ ца тоьира суна. Сан йоьIаршна гина. Адвокаташка ца девлла тхо, кхин тIе а вон дарна кхоьру цунна", - дийцина нанас.

Шена кIант ган лууш, иза лаьцначул тIаьхьа полицин декъе яхна а хиллера нана. "Полисхоша шаьш кхетош-кхиоран болх бу цуьнца дIахьош, иза Къуръан Iамош ву, элира соьга. Делахь а кхоьруш ю со, дийна цIа мукъане а вогIур велара", - боху йоьхначу нанас.

Полицин декъера комментари эца гIиртира "Кавказ.Реалии", амма, белхахой Марха достуш бу, балхахь стаг а вац аьлла, жоп делира.

Карладоккху, Охан-беттан юьххьехь Iедална муьтIахь болчийн телеграм-каналехь зорбане яьхнера бархI кIанта а, цхьана йоIа а гечдар доьхуш видеороликаш. "Осал Нах" телеграм-чатехь йозанаш динера шаьш, меттигерчу хьаькамашна луьйш аьлла, мукIарло динера цара. Гергарчийн хаамашца, уьш берриш лецна латтош бу.

Охан-баттера схьа дуьйна таханалерачу дийне кхаччалц чоьхьарчу гIуллакхийн министраллан белхахоша Нохчийчохь машенаш схьайохуш ю карантинан раж йохийначу нахера. Ткъа схьаяьхна машенаш к1оштийн полицин дакъошкарчу паркингашкахь дIахIиттийна ю. И хаам бина меттигерчу бахархоша. КIошташкарчу полицин дакъошкарчу паркингашкахь латтош ю шоферашкара схьяьхьна машенаш, яздо "Кавказ.Реалиино".

Болчу хаамашца, 200 гергга Нохчийчуьра вахархо таро йоцуш ву шен машен юхаерзо. Машенийн долахоша дицарехь, 10 эзар соьмера 20 эзаре гергга сом ахча охьадилла деза цара, нагахь санна, машен юхаезаш белахь. ГIуда такха таро яцахь, республикера изоляцин раж ерззалц собар дан дезар ду бахархоша.

Карантинан раж йохийначарна гIуданаш детта полицина бакъо юьтуш чоьхьарчу гIуллакхийн министраллан а, Москван куьйгаллин а бертана реза хиллачу Оьрсийчоьнан премьер-министро Мишустин Михаила куьг таIийра Охан-беттан юьххьехь. Изоляцин низамаш лар ца ден шофераш, омраца а догIуш, машенех баха йиш ю, иштта 5 эзар сом гIуда тIедожо а тарло царна.

Хууш дац, цу тайпа буьйр Нохчийчохь лелаш ду я дац. Диллинчу хьасташкахь цунах лаьцна документаш хааделла дац.

Оьрсийчоьнан набахтешкахь а, талламан изоляторшкахь а респираторан цамгарш яржарх карти тIехь билгалдоккхуш, бакъонашларъярхойн тобано а, адвокаташа а "Серая зона" аьлла проект йолийна. "Коммерсанте" дийцина цунах лаьцна "Общественный вердикт" фондан директоро Таубина Натальяс.

ТаIзарш кхочушдаран федералан урхаллан (ФСИН) цомгашчерах лаьцна официалан статистика зорбане яьккхина ца Iаш, проекто информаци ло тутмакхаша а, церан гергарчу наха а бечу хаамашна тIехь а. Иштта проектан авторша зуьйш ю хаамийн гIирсаша Iорайоккху информаци а.

ХIора тIечIагIдан таро йоцчу меттигах бакъонашларъярхоша кехаташ дохьуьйту прокуратуре а, ФСИН-е а, набахтешкахь талламаш а бай, лецначарна а, колонийн белхахошна а кхерамзалла латтае аьлла.

"Информацин блокада а, юкъараллех ФСИН-ан урхаллаш, къаьсттина эпидеми йоьдучу заманчохь дIакъовлар а" дан мегаш доцург ду, аьлла бакъонашларъярхоша.

"Серая зона" проект юкъаяьккхинчарна хетарехь, тутмакхашна церан гергарнаш тIе ца битаро "социалехь хьал дуьйлина", хIунда аьлча, церан гергарчара сагатдо, шайн нахах цхьана а кепара информаци хаа аьтто ца хиларна.

Карарчу беттан 14-чохь тIаьххьара ФСИН-о хааме даьккхира, СИЗО-хь а, колонешкахь а лецначарна коронавирусан ун даларх. Урхаллан зерашца, эпидеми яьржичхьана 617 белхахо а, 145 шеконашца лецна а, тоьхна хенаш йоху нах а цомгуш хилла. Пенитенциаран системера 208 стагана а, 29 тутмакхана а дарба хилла. Беллачех хаийтина дац.

Москварчу "Спартак" тобан футболхочуьнца, ГIалгIайчуьра схьаваьллачу Бакаев Зеламхаца коронавирусан ун къаьстина аьлла, яздо "Коммерсанто". Цхьана а кепара билгалонаш йоцуш токхуш ду ша лазар, шена коронавирусо бина эшам бац, аьлла Бакаевс.

Стигалкъекъа-беттан 21-чу дийнахь "Спартакан" ловзархой а, тренерийн штабан а, тоба ловзаршна кечъечу персоналан а декъашхой коронавирусан тестех чекхбехира.

Де хьалха инстаграмерчу шен аккаунте язбеллачаьрга, церан марханаш къобалдеш, вистхилла футболист. Иштта, цо дехар дина массаьрга а, цамгарш ца яржийтархьама чохь совцахьара аьлла.

COVID-19 пандеми йирзинчул тIаьхьа шайн республике 50 эзар гергга турист вогIур ву аьлла, тешна бу ГIалгIайчоьнан Iедалхой, хаам бо "Вестник Кавказа" гIирсо.

Республикан туризман куьйгалхочунна Мизиев Бесланна хетарехь, эпидемиологин хьолаца доьзна, шо чекхдаллалц чоьхьарчу туризме бахка са хьаьвзина хир бу нах. Оьрсийчуьрчу туристашна ГIалгIайчоь марзъярхьама махкахь цхьа могIа барамаш вовшахтоха Iалашо ю ГIалгIайчоьнан.

Маршо Радионо яздина ма хиллара, тIаьххьарчу заманчохь Кавказехь туризм кхуьуш ю бохуш, меттигерчу каналаша дийцина а ца Iаш, федералан тIегIанехь а дийца даьккхина. Делахь а, "Отдых в России" журналан а, "Рейтинг" цIе йолчу информацин коммуникацийн Центран эксперташа а 2019-чу шарахь юкъахь хIоттийначу рейтингехь, массо а регионаш а бохург санна, тIаьххьарчу могIаршкахь нисъелла.

67-чу меттигехь ю ГIебарта-Балкхаройчоь, Нохчийчоь - 71-чу, Къилба ХIирийчоь – 76-чу, Кхарачойн-Чергазийчоь – 78-чу, ГIалгIайчоь 81-чу меттигехь.

ТIаьххьарчу информацица, ГIалгIайчохь 1 778 дархо ву коронавирусан ун даьлла. Дарба хилла 779 пациентана, велла 38 вахархо.

Коронавирусах 14 стаг велла Дагестанехь, 4 – Къилбаседа ХIирийчохь, уьнна дуьхьалоечу Оперативан штабо бечу хаамца. Верриг а велларг ву регионехь 247 вахархо.

COVID-19 хьакхаеллачийн терахьаш ишшта ду:

• Дагестанехь дийнахь-буса +113 (4 095 юьхьанца схьа)
• Краснодар-махкахь +92 (3 247)
• ГIебарта-Балкхаройчохь +80 (2 251)
• Ставропол-махкахь +77 (1 932)
• Къилбаседа ХIирийчохь +62 (2 585)
• Адыгейхь +49 (671)
• ГIалгIайчохь +44 (1 778)
• Кхарачой-Чергазийчохь +25 (757)
• Нохчийчохь+24 (1 090)
• Ерриг а Къилбаседа Кавказехь ун хааделла 18 406-зза. Оьрсийчохь, Оперативан штабо бахарехь, коронавирусо лаьцна 344 481 стаг.

Нохчийчоьнан куьйгалхочо Кадыров Рамзана, республикан бахархойн Марханаш къобалдеш, видео хIоттийна шен телеграм-канале.

Ша Кадыров гуш вац цу чохь, цуьнан къамелах йоьзна Соьлж-ГIаларчу Жума-маьждигана хьалха яьккхина видео.

Атта хан яцара Мархийн баттанна кхаьчнарг, даьржина лела ун, дукхахберш кхерийна цо – иза кхеташ ду, мохк дика лаьттина коронавирусана дуьхьал, цундела баларш ма-хуьллу лахдан аьтто баьлла мехкан, элира Кадыровс.

Маршо Радионо хаийтина ма-хиллара, коронавирус хьакхаелла хиларх йолчу шеконца еарин дийнахь Москварчу цхьана дарбан цIийне кхачийна Нохчийчоьнан куьйгалхо.

Республикан парламентан спикера Даудов Мохьмада тIаьхьо даржийра, Кадыровн могашаллина кхераме хIумма а дац, аьлла.

Баттахь марханаш а кхаьбна, тахана уьш дерзар даздеш бу дуьнентIера массо а бусалбанаш. Уггаре коьртачех цхьаъ долчу кху дийнахь, хуьлуш ма-хиллара, вовшашна тIетта баха, хьошалгIахь шуьнах кхета йиш ца хилла нехан - ун ду даьржина. Делахь а, интернетехь, массо а социалан машанашкахь го, хеза церан довха дешнаш.

Марха досту де (Iийд ал-Фитр) – уггар дезачу денойх цхьаъ ду бусалбанашна. Марханаш кхобучу Рамадан-беттан тIаьххьара де ду иза. Оцу дийнахь нах бIеннашкахь лела вовшашка хьошалгIа, Марханаш къобалдеш.

Стигалкъекъа-беттан 24-чохь, Марха достучу дийнахь, дIакхача тарлуш ду Туркойчуьра Дагестане хьажийна сагIа.

Республикерчу Iедалан векалша бахарехь, Дагестанна гIодар дийцаредира хьалхо Путин Владимира а, ЭрдохIан Реджепа а, ткъа кира махка дIакхочор а, цигахь дIасабекъар а тIедиллина Оьрсийчоьнан могашаллин министрна Мурашко Михаилана.

Дуьненаюкъарчу "ЦIечу ЖIаран" Туркойчуьрчу декъан директора Алтан ИбрахIима хаийтина ЭрдохIанан омрица гуманитаран гIо вовшахтоьхнарг шен хьукмат а, Туркойчоьнан чоьхьарчу гIуллакхийн министралла а хилар.

Новкъабаьккхинчу киранан мах 2 миллион 600 эзар лира бу (27,5 миллион сом).

Алтан ИбрахIима дийцарехь, 100 эзар кхузза тIекIел тегна масканаш а, 20 эзар уьнах дегI Iалашден комбинезон а, 20 эзар уьнах бIаьргаш ларбен куьзганаш а, хIо кечден 5 аппарат а, санитайзераш а, дуккха а кхин уьнна дуьхьало ен гIирс а бу Туркойчуьра Дагестане хьош.

"Дагестанехь коронавирусо хIоттийна ирча хьал тхуна довзийтира Туркойчохь бехачу кавказхойн диаспораша", - аьлла Алтана.

Туркойчуьрчу диаспорийн 13 федерацино дехна шайн Iедале дагестанхошна гIодар. Туркойчоьно накъосталла дечу пачхьалкхех 28-гIа ю кху муьрехь Оьрсийчоь. РогIехь хир ю Таджикистан, боху туркоша.

Лаьцна, изоляторехь латточу "Сумма" бизнес-тоба кхоьллинчу дагестанхочух Магомедов Зияудинах коронавирус хьакхаелла, лазар юккъерчу хьесапехь ловш ву иза, хаам бо РБК агенталло.

Информаци елларг ю Магомедовн адвокат Цилюрик Виктория. Цо бахарехь, цхьа бизнесхо хилла ца Iа изоляторехь ун кхетта. "Цомгуш хилларш бу, царалахь ву цунна уллерчу камери чуьраниг а ", - аьлла адвоката.

Магомедов ун кхетта хилар цуьнан гергарчаьрга хаийтина "Лефортово" изоляторехь, уьш цунна тIаьхьабахча.

2018-чу шеран Зазадоккху-баттахь схьалийцира вежарий Зияудин а, Мохьмад а МагомедовгIар а, "Интэкс" компанин куьйгалхо Максидов Артур а. Цара тIе ца эцна шайна тIебаьхьна бехк.

Бехктакхаман дов долош лецна церан банкашкара активаш а, ахча а, долара машенаш а, хIусамаш а. Къоланаш деш, хьалхаваьлла хилла оцу тобанца карарчу хенахь Эмираташкахь къайлаваьлла веха "Глобалэлектросервис" компанин инарла директор Нагаплов Элдар.

Уьнна дуьхьалоечу Оперативан штабан терахьаш: дийнахь-буса Оьрсийчохь коронавирус карийна 9 434 стагехь. Берриш а и ун кхеттарш бу 335 882.

Карарчу ханна, официало бахарехь, цомгуш ву пачхьалкхехь коронавирусах 224 558 стаг, товелла - 107 936. Белларш бу - 3 388.

Москвахь дийнахь-буса цомгуш хилла 3 190 стаг, тобеллачийн терахь цул сов ду 641-нна.

Халкъан хьаштийн Роспотребнадзор урхалло бечу хаамца, тестех чекхваьлла дийнахь-буса 276 100 стаг.

ТIаьххьарчу дийнахь-буса Къилбаседа Кавказехь коронавирусах кхелхина 11 стаг, кхин а 550 цомгуш хилла.

Уьнна дуьхьалоечу Оперативан штабо бечу хаамца, пхи стаг велла Дагестанехь, шиъ – Ставропол-махкахь, цхьацца - Адыгейхь, Къилбаседа ХIирийчохь, Нохчийчохь, Краснодар-махкахь. COVID-19 яьржичхьана схьа цунах велла 229 къилбаседа-кавказхо.

Массанхьачул дукха бу дийнахь-буса ун кхетта бахархой Дагестанехь.

Иштта ду терахьаш:

• Дагестан +127 (3 982 юьхьанца дуьйна)
• Краснодар-мохк +89 (3 155)
• ГIебарта-Балкхаройчоь +80 (2 171)
• Ставропол-мохк +74 (1 855)
• Къилбаседа ХIирийчоь +67 (2 523)
• ГIалгIайчоь +42 (1 734)
• Адыгей +31 (622)
• Нохчийчоь +20 (1 066)
• Кхарачой-Чергазийчоь +20 (732)

17 840 стагах хьакхаделла ерриг а хенахь COVID-19 ун. Оперативан штабо бахарехь, Оьрсийчохь и терахь ду 335 882.

Нохчийчоьнан куьйгалхо могуш ву, онлайн-комментаторша кхечу агIор дуьйцуш, даржаден хабарш бух болуш дац. Иштта аьлла инстаграмехула мехкан парламентан спикера Даудов Мохьмада.

"Цхьацца эладитанаш ду… Далла бу хастам, вайн паччахь, Ахьмад-хьаьжин воI Рамзан могуш а ву, маьрша а ву", - тоьшалла дира цо пIераскан дийнахь шен къамелехь.

"Иттех стаг ву, шаьш аьлча хуьулуйтур долу хIуманаш дуьйцуш. Иза бакъ дац шуна, махкахой. Шуна массарна а хаьа уьш муьлш бу. Уьш изоляцехь бу, вайна изоляци дIаяьлча а ер яц дIа церан изоляци", - бохура спикера.

"Цхьацца протенташ юьйцу (Кадыровн пехаш 70% дIалаьцна лазаро, яздира хаамийн гIирсаша – ред.) – иза а бакъ дац шуна", - элира Даудовс.

"Кавказ.Реалиино" хаам бина ма-хиллара, еарийдийнахь коронавирус хиларх йолчу шеконца Москварчу цхьана дарбан хIусаме кхачийна Кадыров Рамзан.

Хаамийн гIирсаша яржайо "диканиг хуьлийла цалуучара" кхоьллина харц информаци, элира хьалхо инстаграмехула "Грозный" телеканалан директора, Кадыровн гIоьнчас Дудаев Ахьмада.

Дагестанерчу Хасу-Юртан кIоштарчу хьуьнхахь герз карахь хилла 6 стаг вийна леррина операци дIаяьхьначу Iедалан ницкъаша. Антитерроран комитето бечу хаамца, "низамхошна тIелата кечам беш хилла уьш".

Гоксув юьртана уллерчу хьуьнхахь "6 стагах лаьтта тIемалойн тоба ю" аьлла, информаци а кхаьчча, тIеман операци йолийна, шаьш карабало гIоьртинчу Iедалхошна цара герзашца дуьхьало йича, уьш байина, боху антитерроран комитето.

Iедалхойн версица, байинарш "Исламан пачхьалкх" олучу террорхойн тобанах хилла.

Охан-беттан 16-чу дийнахь дIаяьхьира антитерроран комитето таханлераниг санна йолу тIаьххьара операци. Оцу дийнахь Табасаранан кIоштарчу Даргава юьртана гергахь ницкъхоша вийра шайна тIемало ву аьлла хетта цхьа стаг.

Нехан могашалла Iалашъеш къахьоьгучу медикийн проблемаш йовзуьйту интерактиван карта кхоьллина Оьрсийчоьнан медикийн йозушйоцчу "Лоьрийн альянс" юкъаралло. Оцу хьокъехь "Кавказ.Реалиига" хаам бира проектан куьйгалхочо Коновалов Ивана.

Проект юкъаяьлла дац ши де бен, амма хIинцале 400 арз ду карти тIехь билгалдаьккхина, ткъа кху муьрехь гучудоккхур ду юкъаралло кхин а 400. Царалахь бу Кавказан регионашкарчу медикаша бина а, медикийн эшамех наха бен а леткъамаш.

"Дагестанера кхочу аьрзнаш кеп-кепара ду. Вуно дукха лоьраш белла цигахь. "ЦIечу зонехь" болх барна шайна лур ду баьхна ахча луш дац, шаьш тестех чекх ца доху, уьнах Iалашдала духар, гIирс бац, боху цигарчу медикаша. Делахь а цкъачунна дукха дац Кавказера аьрзнаш, амма хIара юьхь бен яц тхан белхан я интернет а яц юьйцучу меттигашка юьззина дIасакхочуш. Суна хетарехь, кхача йолалур ю тхоьга цигара информаци а", - дийцира "Кавказ.Реалиига" Коноваловс.

Оьрсийчохь лаххара а 9479 медик ву коронавирус шайх хьакхаелла кху тIаьххьарчу баттахь, хаам бо Associated Press агенталло. И терахь гулделла 70 сов Оьрсийчоьнан регионашкарчу бахархошкара баьржачу, прессо бовзуьйтучу хаамийн буха тIехь.

Оццу агенталло бахарехь, 70 сов лор велла пачхьалкхехь, амма цхьаболчу медикашна хетарехь, кхин а сов ду и терахь.

Гамалеян цIарахчу эпидемиологин а, микробиологин а Халкъан талламан центрерчу белхахоша шайна тIехь зийна шаьш коронавирусана духьал кхоьллина вакцина, яздо "Интерфаксо", центран директорна, Оьрсийчоьнан Iилманийн академин академика Гинцбург Александра еллачу информацина тIе а тевжаш.

Гинцбурга дийцарехь, вакцина шайна тIехь зуьйш дакъалаьцна иза кхоьллинчара а, юхьанцара талламаш дIабаьхьначара а, технологаша а. Цхьа а вац царах вакцино могашалла эшийна, "массо а ву дийна, могуш-маьрша, шайн балхах воккхавеш ", - аьлла Гинцбурга.

Iилманчас бахарехь, вакцина кхоьллинчара иза деккъа дIа шайна тIехь зерхьама ца тохийтина шайна, "пандеми лелачу муьрехь шаьш уьнах Iалашдархьама, маьршша шайн болх дIабархьама" тохийтина.

Яьржина лелачу керлачу коронавирусан ген йоьзна оцу Центрерчу Iилманчаша ДНК-н аденовирусах – иштта кхоьллина ю кхин а ехха талла езаш йолу вакцина. Цомгушчарна тIехь цкъачунна зенза ю иза. Академика Гинцбурга бахарехь, масех бутт баьлча кийча хир ю Центро кхоьллина вакцина.