COVID-19 вирусах кхин а цхьа пациент велла Нохчийчохь аьлла, Роспотребнадзоран информацех пайда а эцна, яздо махкарчу хаамийн гIирсаша. Таханлерачу дийнахь республикехь коронавирус юй хьожуш 119 295 тест йина. Царах 1 967 йина тIаьххьарчу 24 сахьтехь. 1 786 стагаца къаьстинера ун.

ТIаьххьарчу буса а, дийнахь а 14 стагаца хааелла COVID-19 вирус. "Дарба хилла 1 214 пациентана. Велла верриг а уьнах 25 дархо", - аьлла бу хаам.

Роспотребнадзоран зерашца, регионехь таханлерачу дийнахь верриг а инфекцица ву 547 вахархо.

ГIалгIайчуьрчу чоьхьарчу гIуллакхийн министраллан хиллачу белхахочунна бехк биллина, ахчанашца хьарамлонаш лелорна. Цунах лаьцна хаам баржийна оршотан дийнахь регионерчу Талламан комитетан урхаллан пресс-гIуллакххоша.

"ТIечIагIдина даьлла, 2014-чу шарахь ша полицин декъехь волчу заманчохь, оцу стага чоьхьарчу гIуллакхийн министраллан хIусаман комиссига документаш чуделла хилла, шен йоцучу йоIах харц хаамаш тIе а язбина. Пачхьалкхан хIусаман сертификат эца Iалашонца лелийна цо и бозбунчалла. Оцу кехатийн буха тIехь 800 эзар сом ахча эца дезаш хиллера иза, шена догIучул а сов", - аьлла ду информаци тIехь. Бехкевечунна гIуда тоьхна 100 эзар соьман барамехь.

• Хьалхо оццу бехкашна набахтехь даккха пхи шо кхайкхийра мехкан финансийн министр лаьттинчу Цечоев Русланна.

Дагестанан ХIинжа-ГIалара ресторанийн долахой коьртачу майдана бевллера, шайна болх боло бакъо ялар тIедожош. Протестан акцехь вовшахкхеттера масех иттанашкахь меттигерчу кафенийн а, ресторанийн а куьйгалхой. Цара дийцина, гIаларчу масех яккхийх йолчу кафешна бакъо елла аьхкенан рагIуш бухахь болх боло, ткъа биссинарш арабовла йиш йоцуш Iа аьлла.

"Тхан массеран а цхьа проблема ма ю. Тхо массо а петаршкахь дехаш ду, алапана тIехь ду тхо, хIора шолгIачун аьлча санна, кредиташ ду токхуш. Жимма кредитан хан тIаьхьатоттур ю баьхнера тхоьга, амма Дагестанехь и бохург хIун ду а ца хаьа. Тхайн аьзнаш Iедалхошна хазийтархьама хIун дан дезара-те оха?", - аьлла, дийцина "Кавказ.Реалиига" кафен белхахочо Умукусума.

ХIинжа-ГIалмин администрацин экономикан урхаллан хьаькамо Исрапилов Хьаьжмурда дехар динера нахе дIасадохахьара аьлла. Цо бахарехь, тахана республикан куьйгалхойн кхеташо хир йолуш ю, цигахь дийцаре дан Iалашо ю кафеш а, ресторанаш а схьаелларх.

Меттигерчу администрацин пурбанца йиллина аьлла Исрапиловс иттаннашкахь яккхий кафеш.

"КIира хьалха болх болийна аьхкенан итт кафено, дика жамIаш гайтина цара . И бохург хIун ду, эпидемин хьолан статистика эшна ца го. Оцо тешам ло тхуна йиссина кафеш а схьаелла еза аьлла", - дийцина Исрапиловс.

• Бутт карабеачхьана Дагестанехь болх болийра аьхкенан рагIуш долчу масийтта яккхийчу кафеша. Мангал-беттан 15-чохь карантин лагIъеш хьалхарчу этапе йирзинера республика.
• ТIаьххьарчу дийнахь а, буса а Дагестанехь 52 стагаца къаьстина коронавирусан ун. Вериг а 8 132 дархочуьнца гучуяьллера инфекци.

Оршотан дийнахь дIахIоттийна пIераскан дийнахь вийначу нохчийн политикан мигрантан Умаров Мамиханан тезет. "Австрерчу нохчийн а, гIалгIайн а Кхеташонан" офисехь хIоттийна тезетан барам.

"Кавказ.Реалиин" корреспонденто бинчу хаамца, цкъачунна хIинца а вийначун дакъа схьаделла дац, хIунда аьлча, цуьнан дегIах талламаш бина бовланза хиларна. Умаровн накъосташа бахарехь, шен цIийнден дакъа довза тIекхача езаш ю цуьнан хIусамнана а, кхинболу гергарнаш а.

Карладоккху, Вена гIалина гергахь коьртах герз тоьхна вийна нохчо. "Кавказ.Реалиин" хьосташа дечу тоьшаллица, иза ву Кадыров Рамзанан критик, "Венера Анзор" цIарца вевза Умаров Мамихан.

Österreic газето бечу хаамца, зулам дина меттигерчу 19.30 хенаца "G3" олучу туьканна уллехь. Цунна герз тоьхнарг хилла детин басахь йолчу машенахь. Полицино иза лаьцна Линц гIалахь.

"Нохчийчуьра схьаваьлла стаг ву герз диттинарг. Цо вийна Нохчийчуьра волу "Венера Анзор", – элира "Кавказ.Реалиига" Европерчу нохчийн диаспорийн векало.

Социалан машанашкахь а, ша интервью луш а Умаровс дуьйцура, ша мехах цхьацца къайлах операцеш дIаяьхьна хиларх лоций. Цо ша чIагIдарехь, Ичкерин полицехь болх бина хилла иза. Шен YouTube агIонехь цо яржайора Оьрсийчоьнан къайлаха ницкъаша Европерчу политикан эмигранташна, Ичкерин векалшна кIелонаш еш хиларх йолу информаци, шога критика йора Нохчийчоьнан таханлерчу куьйгалхошна.

Къоьллехь бохку нах дукха болчу регионийн тептарехь нисъелла ГIалгIайчоь а, ГIебарта-Балкхаройчоь а. "Новости" агенталло бинчу талламан зераш зорбане даьхна оршотан дийнахь.

ХIоттийначу рейтингехь билгалдаьккхина, ГIалгIайчуьра 30,5 процент, ткъа ГIебарта Балкхаройчуьра 24,2 процент бахархой къоьлла хьоьгуш бу аьлла.

Иштта оцу тептарехь нисъелла Тыва а(34,7%), Алтай а (24,2%), Жуьгтийн автономин кIошт а (23,9%).

Стохка цу кепара хIоттийначу рейтингаца а догIуш, Оьрсийчохь 12,3 процент къен нах бара, билгалдоккху шайн талламехь агенталло.

Уггара кӀезиг къоьлла хьоьгу нах хиларца къастийна рейтинган авторша Ямало-Ненецкан го а (5,6%), Москва а (6,6%), Санкт-Петербург а (6,6%), ГIезалойчоь (6,9%), ткъа иштта Московскан кIошт а (7,3%).

• 2019-чу шарахь социалан-экономикан хьолах хIоттийначу федералан рейтингехь ГIалгIайчоь а, Кхарачой-Чергазийчоь а, Къилбаседа ХIирийчоь а, ГIебарта-Балкхаройчоь а уггар а лахарчу могIаршкахь яра

Къилбаседа Кавказехь тIаьххьарчу дийнахь а, буса а пхи пациент велла коронавирусан инфекцица хилла, кхин а 380 стагаца ун къаьстина.

Эпидеми ца яржийта Iалашонца кхоьллинчу оперативан штабан зерашца, Дагестанехь велла шиъ, Ставрополан кIоштахь а, ГIебарта Балкхаройчохь а, ГIалмакхойчохь а кхелхина цхьацца. Верриг а Къилбаседа Кавказехь 819 дархо велла COVID-19 вирусах.

Къаьсттина дукха бу коронавирусан ун даьлла нах Ставрополан кIоштахь – 80 стаг:

• Ставрополан кIоштахь +80 (5 649 ву эпидеми гучуяьлчхьана)
• Краснодаран махкахь+ 60 (6 340)
• Дагестанехь + 52 (8 184)
• ГIебарта-Балкхаройчохь + 46 (5 297)
• Кхарачойн Чергазийчохь + 33 (3 850)
• ГIалмакхойчохь+32 (1 947)
• Адыгейхь + 27 (2 121)
• Къилбаседа ХIирийчохь + 21 (4 135)
• ГIалгIайчохь + 15 (3 169)
• Нохчийчохь+ 14 (1 786)

Шаверриг а COVID-19 ун даьлла ву Къилбаседа Кавказехь 42 482 стаг. Оперативан штабо кIиран суьйранн довзийтинчу зерашца йоллу Оьрсийчохь бу коронавирусаца 687 862 дархой.

• Масех де а ду Ставрополан кIошт хьалхара йолу ун токху нах алсам хиларца. Кхул хьалха ГIалмакхойчоь яра эпидемино сийсош.
• Федералан штабан статистика кест-кеста бIостане нисло Росстатан а, регионаша а довзуьйтучуьнца. Зераш дагардаран методика тайп-тайпана хилар ду иза боху хьаькамаша.

Нохчийчохь еллачу 23 шо долчу Умаева Мадинин гIуллакх Талламан комитетан куьйгалхочуьнга Бастрыкин Александре тергоне эца аьлла, дехар дина "Мемориалан" а, Amnesty International а, "Гражданское содействие" а, кхийолчу а бакъонашларъяран организацеша. Мехкан куьйгалхочо Кадыров Рамзана цуьнан яларан хьокъехь динчу къамелаша эксперташна а, тешашна а тIеIаткъам барна кхоьру шаьш боху кехатан авторша.

Маршо Радионо яздина ма хиллара, Мангал-беттан 12-чохь Гуьмсехь елира 23 шо долу Умаева Мадина. Буьйсанна дIайоьллинера иза. Умаева Мадинина эксгумаци яйтира талламан комитетан сацамца а, йоьIан ненан тIедилларца а. Нанна Довлетмирзаева Хутматна хаа лиира, мича бахьанашца елла шен йоI, иза дIайоллар сихдарна. Дийнахь жимачу зудчун дов даьллера шен майрачуьнца, берийн ахчанах цо телевизор эцарна, яздора хаамийн гIирсашкахь.

Еллачух бинчу талламийн жамIаш дерриш а кийча дац хIинца а. ЧГТРК "Грозный" телевизионан эфирехь дийцарехь, цуьнан дегIахь хьоьвсинчу паталогоанатомашна бертаза йийна хиларан ларш ца карийна.

Ткъа дIайоьллина йоI хьалаяьккхинчул тIаьхьа нанас дIахьединера, дегIаца чов а яра шен йоIан, марчонна тIехь цIий а дара аьлла.

Гуьмсехь шина а агIонан нах вовшахтоьхначу Кадыровс дIахьедира, йоI йийна аьлла цхьана а кепара тоьшаллаш цахиларх.

Мехкан куьйгалхочо хуьлуш хIума ду элира, доьзалехь тохар а, Iоттар а.
"Марехь девнаш а хуьлу, къийсамаш а хуьлу, майрчо тухуш а хуьлу", - аьлла, дIахьедира Кадыровс. Цунна хьалха а шена гечдар дийхира Умаева Мадинин нанас.

ТIаьххьарчу дийнахь-буса Къилбаседа Кавказехь коронавирусах велла 4 вахархо. Лаьцна уьно кхин а 402 стаг.

Уьнна дуьхьалоечу Оперативан штабан хаамца, белларш бу: Дагестанера 2 стаг, Краснодар-махкара, Ставропол-махкара – цхьацца. Пандеми йолаелчхьана схьа Къилбаседа Кавказехь уьнах велла 814 вахархо.

Дийнахь-буса а, коронавирус юкъаяьлчхьана а цомгуш хилларш:

• Ставропол-мохк +82 (5569)
• Краснодар-мохк + 62 (6280)
• Дагестан + 52 (8132)
• ГIебарта-Балкхаройчоь + 47 (5251)
• Кхарачой-Чергазийчоь + 43 (3817)
• ГIалмакхойчоь +37 (1915)
• Адыгей + 26 (2094)
• Къилбаседа ХIирийчоь + 22 (4114)
• ГIалгIайчоь + 16 (3154)
• Нохчийчоь + 15 (1772)

42102 стаг ву, официалан хамашца, Къилбаседа Кавказехь пандемин берриг муьрехь цомгуш хилларг. Опреативан штабо бахарехь, Оьрсийчохь цамгар шайца билгалъяьлларг ву 681 251 стаг.

Федералан штабанний, регионашкарий статистика галморзахъюьйлу кест-кеста – иза барамаш лору методика кеп-кепара хиларца дузу Iедалхоша (коронавирус баларийн коьрта бахьана лерина дацахь, велларг ца язво пандемин дарийн могIара).

Оьрсийчохь дийнахь-буса коронавирусах цомгуш хилла 6 736 стаг. Цул хьалхарчу дийнахь Оьрсийчоьнан уьнна дуьхьалоечу Оперативан штабо гайтинчу терахьал лакхара ду и терахь. Велла тIаьххьарчу дийнахь-буса уьнах 134 стаг, товелла 3 эзар сов.

Пандеми яьржичхьана схьа Оьрсийчохь цомгуш хилларг ву 680 эзар сов вахархо, товелла царех 450 сов эзар стаг, кхелхина 10 эзар сов.

Федералан штабанний, регионашкарий статистика галморзахъюьйлу кест-кеста – иза барамаш лору методика кеп-кепара хиларца дузу Iедалхоша (коронавирус баларийн коьрта бахьана лерина дацахь, велларг ца язво пандемин дарийн могIара).

10 де ду дийнахь-буса Оьрсийчохь тIекхуьучу дархойн барам 7000-нал лахахь лаьтта. Москвахь и терахь лаьтта 1000-нал лахахь.

ХIопкинсан университетан информацица, Оьрсийчоь, хьалха а санна, кхоалгIачу меттехь ю коронавирус яржарца. Амма оцу метте кхаьчна хила тарлуш ю кIиранденна ХIиндойчоь.

Венина гергахь коьртах герз тоьхна вийна нохчо. "Кавказ.Реалиин" хьосташа дечу тоьшаллица, иза ву Кадыров Рамзанан критик, "Венера Анзор" цIарца вевза Умаров Мамихан.

Österreic газето бечу хаамца, зулам дина меттигерчу 19.30 хенаца "G3" олучу туьканна уллехь. Цунна герз тоьхнарг хилла детин басахь йолчу машенахь. Полицино иза лаьцна Линц гIалахь.

"Нохчийчуьра схьаваьлла стаг ву герз диттинарг. Цо вийна Нохчийчуьра волу "Венера Анзор", – элира "Кавказ.Реалиига" Европерчу нохчийн диаспорийн векало.

Социалан машанашкахь а, ша интервью луш а Умаровс дуьйцура, ша мехах цхьацца къайлах операцеш дIаяьхьна хиларх лоций. Цо ша чIагIдарехь, Ичкерин полицехь болх бина хилла иза. Шен YouTube агIонехь цо яржайора Оьрсийчоьнан къайлаха ницкъаша Европерчу политикан эмигранташна, Ичкерин векалшна кIелонаш еш хиларх йолу информаци, шога критика йора Нохчийчоьнан таханлерчу куьйгалхошна.

• Дагалаца догIу Швецехь Чиллан-беттан 26-чу дийнахь нохчийн блогерна Абдурахмановна кIело яр, жIаьвнаца тIелеттачу стага чевнаш яр. Амма Абдурахмановн аьтто белира тIелеттарг сацо а, иза полицин каравала а. Стохка Зазадоккху-баттахь Нохчийчоьнан парламентан спикера Даудов Мохьмада чIир кхайкхийра Абдурахмановна.
• Чиллан-баттахь Францерчу Лилль гIалахь вийна карийра Алиев Iимран ("Мансур-Къано" - "Мансур Старый"). 135 чов йинера цунна урс диттина. Меттигерчу полицино иза верца доьзна шеконе эцна ву цкъачунна вовзуьйтуш воцу "Нохчийчохь веха Оьрсийчоьнан вахархо".
• Радио Маршо - Instagram

  Радио Маршо - YouTube

  Радио Маршо - Facebook

Нийсса 70 шо хьалха, Товбецан-беттан 4-чу дийнахь араяьлла Маьрша Европа Радион дуьххьара эфир.

Radio Free Europe кхоллаелла Малхбузенан а, социализман блокехь йолчу пачхьалкхийюкъаметтигаш гIоьртина лаьттачу, шех "шийла тIом" олучу муьрехь. Шен болх цо тIехьажийна хилла Советийн блокерчу ладогIархошна — Болгарин, Венгрин, Полшин, Румынин, Чехословакин ладогIархошна. Дуьххьара шен эфир Радионо арахецна Баварерчу Лампертхайм гIалара чехийн маттахь. Оццу хенахь ян йолийна цунна эфир яржош йолу станци Португалерчу "Глория" цIе йолчу меттехь.

"Маьрша Европан" корреспонденташлахь бара Малхбалерчу Европера эмигранташ – журналисташ, яздархой, публицисташ. Шайн декхар лорура цара дуьнентIера хьал довзийтар, политикан, экономикан, синбахамаллин, Iилман проблемаш йийцар – Малхбалерчу блокан мехкашкахь коммунизман идеологина товриг бен дацара даржош.

1976-чу шарахь цхьаьнатуьйхира ши радиостанци – Маьрша Европа Радио а, Маршо Радио а. ХIетахь дуьйна цхьа корпораци а хилла болх беш ю Радио Маьрша Европа/Маршо Радио. Цо арахоьцу эфир, кхийолу журналистикан материалаш 23 маттахь. Радион коьрта хIусам ю Прагехь.

"30 шо даьлла «аьчка кирхьа» доьжна, хийцаелла юкъаметтигаш, амма йисина тохарлерра проблемаш. Тхан коллегаш муьтIахь бу шайн балханна, аудитори а теша тхох. Хьелаш мел хала хилча а, до оха дерриг а бакъ хаамаш бовзийта, масал гойту, пресса маьрша муха хуьлу хоуьйтуш – иза вуно деза ду шен проблемех лаьцна кхечу меттехь дийца таро йоцчунна", - боху Маьрша Европа/Маршо Радио медиакорпорацин президентан декхарш кхочушдечу Синделар Дейзис.

Нохчийн маттахь Маршо Радионо программаш кечйора Къилбаседа Кавказан сервисан декъахь 1972-гIа шо тIекхаччалц. ЮхаметтахIоттийна сервис а, нохчийн редакци а 2002-чу шарахь. Медиакорпораци еха Американ Цхьаьнатоьхначу Штатийн Конгрессо луш йолчу гранташна тIехь, ткъа корпорацин политика яц йозуш цхьаннах а, ларйо низамаша муьлххачу а политикан тIеIаткъамех.

Къилбаседа Кавказехь т1аьххьарчу дийнахь-буса коронавирусах 10 вахархо велла, цамгаро лаьцна 425 стаг.

Оьрсийчоьнан уьнна духьалоечу Оперативан штабан хаамца, Дагестанехь а, Ставропол-махкахь а велла кхоккха стаг, Г1ебарта-Балкхаройчохь – шиъ, Г1алмакхойчохь а, Нохчийчохь а – цхьацца. Коронавирус яьржичхьана схьа велла цунах Къилбаседа Кавказехь 810 вахархо.

Дийнахь-буса а, пандеми марсаяьлчхьана а цомгуш хилла:

• Ставропол-мохк +96 (5487)
• Краснодар-мохк + 59 (6218)
• Дагестан + 55 (8080)
• ГIебарта-Балкхаройчоь + 47 (5204)
• Кхарачой-Чергазийчоь + 44 (3774)
• ГIалмакхойчоь +38 (1878)
• Адыгей + 29 (2068)
• ГIалгIайчоь + 26 (3138)
• Къилбаседа ХIирийчоь + 22 (4092)
• Нохчийчоь + 9 (1757)

41 700 стаг Къилбаседа Кавказехь коронавирусах цомгуш хилар къастийна официалехь. Ерриг а Оьрсийчохь ун кхеттарг ву, Оперативан штабо Товбецан-беттан 3-чу денна бечу хаамца, 674 515 стаг.

• Пачхьалкхан статистико довзуьйту терахьаш а, регионашкарчу уьнна дуьхьаллаьттачу штабаша гойту дарийн терахьаш а цхьана ца догIуш нисло дукха хьолехь – баларийн барамаш меттигашкахьчул лахара хуьлу Оперативан штабан. Легарш дар кеп-кепара хиларца йоьзна ю и башхалла, олу Iедалхошна.
• Радио Маршо - Instagram

  Радио Маршо - YouTube

  Радио Маршо - Facebook

  
  

ГIебарта-Балкхаройчохь 2018-чу шеран бIаьста ФСБ-н (къайлахчу сервисан) белхахочо вийначу Макитов ХIусейн нанас а, вашас а шайна хиллачу цатамана дуьхьал ахча далийтар дехна кхеле. Оцу хьокъехь хаам бина "Кавказ.Реалиига" доьзалан адвоката Сабинин Андрейс ("Бакъонан зона" юкъараллера ву иза).

Луьстур ду дехар Марсхьокху-беттан 5-чу дийнахь Москварчу Мещански кIоштан кхелехь.

"Кхело сацам муха бийр бу ала дац сан, амма кест-кеста нисло эшам хиллачу гергарчарна компенсаци луш. Дукха хан йоццуш ГIалгIайчохь цхьа миллион ах миллион сом дала кхайкхийна и санна долчу гIуллакхехь. Кхин а сов луш меттигаш а хуьлу – ши миллион, кхо миллион" – боху Сабинина.

Адвоката билгалдаьккхира, мах бала безарг ФСБ хилар – Макитой ХIусай вийна Стерлягов Павел цигахь хилла болх беш, шен балха тIехь волуш а вийна цо иза.

• 2018-чу шеран Охан-беттан 5-чу дийнахь ФСБ-н майора Стерляговс уьрсаца итт чов йира Макитовна, иза ша аьллачу метте шен машенахь дIавига реза ца хилча. иза шен машенахь ша дIавига реза йа хилча.
• 2019-чу шеран аьхка Къилбаседа Кавказерчу тIеман кхело набахтин луьрачу хьелашкахь такха 9 шо хан туьйхира Стерляговна.
• Радио Маршо - Instagram

  Радио Маршо - YouTube

  Радио Маршо - Facebook

  
  

Спортхо, массех дуьненан чемпион-латархо кхиийна волу Дагестанера Нурмагомедов 1абдулманап д1аваьлла Москвахь дарбан х1усамехь. Цунах лаьцна хаам бина шен телеграм-каналехь Кадыров Рамзана.

Баржийна оцу хьокъехь хаам ТАСС агенталло а.

"Сингаттаме хаам кхаьчна соьга, дуьне д1атесна Нурмагомедов 1абдулманапа. Дерриг а нохчийн къоман ц1арах кадам бо ас 1абдулманапан доьзале. Шен еза ц1е а, ша кхиийна тоьлла т1аьхье а юьтуш д1аваха иза", - яздина Кадыровс.

ММА охьатохарх латарехь дуьненан чемпион волчу Нурмагомедов Хьабибан да а, тренер а вара кхелхинарг. Коронавирус а кхетта, цо чолхене деаьккхина цуьнан дагца хилла лазар. Москварчу дарбан ц1ийнехь, реанимацехь вара иза. Цигахь инсульт а лайра цо.

Массех кIира ду Нохчийчуьрчу Жимачу АтагIара 1 шо 5 бутт болчу Гачаев Iабдул-Маликна молха эца ах шо хьалха йолийна акци волонтераша жигара яьккхина.

Ши шо кхачале дуьнентIехь уггаре беза болу "Золгенсма" маха тоха беза кIантанна – ткъа цуьнан мах бу 2 миллион 280 эзар доллар. И цхьа некъ бен бац "дилхан атрофи" олучу цамгарца дуьнентIеваьлла Iабдул-Малик лечуьра кIелхьарваккха.

ДIайоьдучу акцин кхайкхамаш дIахезна Малхбалехь а, Малхбузехь а бехачу вуно дукха наханна. Iабдул-Маликна ахчанаш сагIадечу нахалахь хилла ца Iа нохчий, гIалгIай, бу кхечу къаьмнийн векалш а. Масала, Францерчу Страсбурган жандармере кхайкхинера тахана Iуьйранна акцехь дакъалоцуш волу меттигера нохчо-волонтер Ризван. Цуьнга хеттарш дина Iедалхоша гулдечу ахчанах лаьцна, хьолах шаьш кхета а дина, иза дIавоьдуш, ахча делла Ризване кIантанна дIакхачадайта.

Гачаев Iабдул-Маликна дарбадайта наха карарчу ханна гулдина 120 миллион сом. ТIеоьшург ду 40 миллион.

Шуьйрра яьржина лела акци шен тергоне эцна Нохчийчоьнан куьйгалхочо Кадыров Рамзана. Хьалхо Кадыровн фондо 55 миллион соьманна молханаш а, cадаIар аттачу доккух аппарат а ийцира Iабдул-Маликна. Лоьраша бина сацам тидаме а оьцуш, дарбанна Америкера молха бен ца мегаш нислахь, тIеоьшу ахча Кадыровн фондо лур ду, элира цо деношкахь, ткъа Товбецан-беттан 2-чу дийнахь кхайкхам бира махкарчу Iедалхошка беранна ахча гулдечу акцехь дакъалаца.

ГIалгIайчоьнан Соьлжан кIоштарчу кхело къобалдина шен вешин йоI Iазапехь яллорна бехкеен Ганиева Макка кхидIа а лаьцна латтор.

ГIадужу-беттан 4-чу дийне кхаччалц магийна иза талламан изоляторехь кхаба, элира "Кавказ.Реалиига" беран ненан Евлоева Лидин адвоката.

7 шо долчу Ажигова Iайшин могашаллина зен дарна бехкебо йоьIан дейиша Ганиева Макка а, цуьнан майра Марзиев Iиса а. Лаьцна латточун цIийндена дихкина кхело ша вехачу меттера дIасавала. Иза бехказвоху цуьнан адвокато.

• 2019-чу шеран аьхка, лазийна а, ягийна а чевнаш а йолуш, кхачийра Ажигова Iайша Несарарчу дарбан цIийне. Москварчу берийн лоьран Рошаль Леонидан Iилман-талламан институте йигира Iайша, цигахь цуьнан цхьа куьг дIадаккха дийзира лоьрийн.
• Бер лоьрашна тIекхачийна хан ялале, лецира цуьнан дейиша Ганиева Макка. Цуьнца цхьаьна йоI гIелонехь кхабарна жоьпалле озийра полисхо волу цуьнан майра а. Даржан сий дайъарна иза балхара вохийна ГIалгIайчоьнан чоьхьарчу гIуллакхийн министралло.
• Радио Маршо - Instagram

  Радио Маршо - YouTube

  Радио Маршо - Facebook

  
  

Къилбаседа Кавказехь тIаьххьарчу дийнахь-буса 6 стаг велла коронавирусах, цомгуш хилла кхин а 534.

Уьнна дуьхьалоечу Оперативаш штабан хаамца, кхо стаг велла Дагестанехь, шиъ – Краснодар-махкахь, цхьаъ – ГIалмакхойчохь. Къилбаседа Кавказехь пандемин муьрехь уьнах велларг ву 800 стаг.

Дийнахь-буса а, юьхьанца дуьйна а Къилбаседа Кавказехь уьнах цомгуш хиллачийн терахьаш иштта ду:

• ГIалмакхойчоь + 122 (1839)
• Ставропол-мохк + 73 (5391)
• Кхарачой-Чергазийчоь + 62 (3730)
• Адыгей + 58 (2039)
• Дагестан + 57 (8025)
• Краснодар-мохк + 57 (6159)
• ГIебарта-Балкхаройчоь + 48 (5157)
• ГIалгIайчоь + 24 (3112)
• Къилбаседа Х1ирийчоь + 21 (4070)
• Нохчийчоь + 12 (1748)

1 275 стаг цомгуш хилла Къилбаседа Кавказехь коронавирусах. Товбецан-беттан 3-чу дийнан Оперативан штабан статистико гайтарехь, 667 883 стаг ву ерриг а Оьрсийчохь коронавирусах цомгуш хилларг.

Якутин Лакхарчу кхело тахана, Товбецан-беттан 3-чу дийнахь, шаманан Габышев Александран арз луьстуш, рогIерчу психиатриян экспертизе хьажийна иза, хаам бо Маршо Радион Оьрсийн сервисо. Амма и таллам бан къастийнарг ю хьалхо шаман коьртаца могуш вац аьлла, ша бинчу сацамца иза шен дарбан чоьнашкахь латтийна йолу Якутскера неврологин диспансер.

Бутт белла кхело экспертиза ян, ткъа шайна оцу диспансеро Габышевца нийсо лелор ю аьлла ца хета, шаьш йозуш йоцу экспертиза ехнера, амма ца елла, дийцира "Сибирь.Реалиига" шаманан адвоката Тимофеева Ольгас.

"Кхета хала ду хиллачух! Юьхьанца йина экспертиза мел нийса ю листар караделла хьалха иза могуш вац аьллачу эксперташна – шаьш-шайна тешийна ревизи! Хир дац жамI хьалхачух къаьсташ, хууш ду дендерг. Цундела кхелан сацамна духьал протест кечъеш ду тхо", - элира Тимофеевас.

КХИН А ХЬАЖА:

Путин Кремлера эккхо Москох воьду шаман лачкъийна Якутехь

Бутт хьалха Якутскерчу кхело лаамза психиатриян диспансере виллира Габышев. Цуьнан могашалла хьехочу документаша билгалъяккхина диагноз ю цо "шен мах бестор" а, "низамехь долу Iедал карчадаре нах кхайкхар" а.

• Габышев Александр 2019-чу шеран бIаьста Москва ваха новкъавелира, цигахь "Путин эккхош", шаманан доIанаш дан. Бурятин доза а хадийна, Иркутск-махка кхаьчча лецира иза. Якуте юхавалийра, тIаьхьо психикан диспансере виллира. Талламан лаамца, Габышев коьртаца могуш вац, аьлла меттигерчу эксперташа. Цуьнца цхьаьна жоьпалле ийзабо, цуьнан некъ къобал а беш, улле бевлла, Москва баха дагахь хилла нах а.
• Шегара кхетам бахьанехь тутмакх винарг лору Якутера шаман адамийн бакъонаш ларъечу Amnesty International юкъаралло.
• КХИН А ХЬАЖА:

  "Шена чуьра жин эккхийча, цец-акъ вер ву Путин". Шаман ву вогIуш…

Туркойчоьнан Лакхарчу административан кхело ладегIарш дIадаьхьна Стамбулера Айа-Софийа музей маьждиган статусе ерзоран хьокъехь.

Шина кIиранах билгалдала деза, хьалха а санна, музей хир ю и исбаьхьа гIишло, я маждиг дийр ду цунах.

Ехха хан ю туркойн лидер, таханлера президент ЭрдогIан Реджеп Айя-Софийана маьждиган статус юхаялаяйтарехьа волу. Официалехь административан кхеле (пачхьалкхан кхеташоне) дехар чуделларг ю махкара цхьа жима юкъаралла. Туркойн пачхьалкхан коьрте Ататюрк Кемал веъча, Айя-Софийах музей еш арадаьлла низам юхадаккхийта гIерта жигархой.

Византин императоран Юстиниан Хьалхарчун куьйга кIел лаьттинчу 6-чу бIешеран 30-чу шерашкахь йина и гIишло, эзар шарахь гергга лаьттина керстанийн уггаре йоккха килс а хилла.

1453-чу шарахь, османаша Константинопол яьккхича, маьждиг дина Айя-Софийах, гонаха йиъ момсар а хIоттош. Музей йина цунах 1934-чу шарахь. Дуьненан мехаллийн могIара яьккхина иза ЮНЕСКО-но 1985-чу шарахь.

Миллионаш туристаш лела Сийлахь Софийа ган. Масала, стохка цуьнга хьажна 3,7 миллион стаг.

Константинополан патриарха Варфоломей Хьалхарчо (Ортодоксан керстанийн хьалханчас) къобал ца до Айа-Софийа маьждиган статусе яккхар. "Оцу хийцамо халахетар дийр ду дерриг дуьнентIерчу, миллионашкахь болчу керстанашна, Малхбале а, Малхбузе а цхьаьнатухуш йолу Айя-Софийа бахьанехь галдер ду и ши дуьне", - аьлла патриарха.

Сийлахь Софийа музейн статусехь йитар доьхуш, кхайкхам бина Американ Цхьаьнатоьхначу Штаташа, яздо Reuters агенталло.

ГIалгIайчуьрчу дарбан х1усамашка охьабехкинчу коронавирусо лецначу бахархойх 15 стаг реанимацехь, вон хьолехь ву, хаам бо цигарчу уьнна дуьхьалоечу оперативан штабо.

Дархойх цхьаъ шегга садаIалуш вац, хIуо латтош йолу аппарат хIоттийна цунна.

"169 стаг ву дарбан хIусамашкахь, царах 69-н тесто бакъдина уьш ун кхетта хилар, 15 ву вочу хьолехь, реанимацехь", - яздо РИА Новости агенталло.

• Товбецан-беттан 2-чу дийнан информацица, 3088 стагехь карийна коронавирус ГIалгIайчохь. Дийнахь-буса велла цхьа пациент, ун хьакхаделла кхин а 19 вахархочух.
• Верриг а коронавирусах велларг ву ГIалгIайчохь 69 стаг, шайлахь, масала, мехкан муфтий Мартазанов Iабдурахьман а волуш.
• Радио Маршо - Instagram

  Радио Маршо - YouTube

  Радио Маршо - Facebook

Оьрсийчоьнан Къилба декъо а, Къилбаседа Кавказан регионаша а шаьш Оьрсийчоьнан Конституцин хийцамашна къаьсттина резахилар гайтина, Коьртачу харжамийн комиссоно довзуьйтучу терахьашца а догIуш.

Масссанхьа а санна, жамIашка бехкина кхаьжнаш. Дуьззина листина довлаза ду протоколаш ГIалгIайчохь а, ГIебарта-Балкхаройчохь а.

• Ставропол-мохк: хийцамашна резахилла - 84,85 %, дуьхьал - 13,88 % (дакъалаьцна харжамхой - 81,26%);
• Кхарачой-Чергазийчоь: резахилла – 84,8%, дуьхьал - 15,01% (дакъалаьцна харжамхой - 84,22%);
• Дагестан: резахилла - 89,19%, дуьхьал – 10,24% (дакъалаьцна харжамхой – 89,99%);
• Краснодар-мохк: резахиллла - 88,92%, дуьхьал - 10,57 % (дакъалаьцна харжамхой - 81%);
• ГIебарта-Балкхаройчоь: резахилла - 85,52%, дуьхьал - 12,68% (дакъалаьцна харжамхой - 79,5%);
• ГIалмакхойчоь: резахилла - 84,09%, дуьхьал - 14,88% (дакъалаьцна харжамхой - 73%);
• Адыгей: резахилла - 84,55%, дуьхьал - 14,66% (дакъалаьцна харжамхой - 82%);
• ГIалгIайчоь: резахилла - 87,5%, дуьхьал – 10,85% (дакъалаьцна харжамхой - 76.33%);
• Къилбаседа ХIирийчоь: резахилла - 82,8%, дуьхьал - 16,8% (дакъалаьцна харжамхой - 82,7%);
• Нохчийчоь: резахилла – 97,92%, дуьхьал – 1,94% (дакъалаьцна харжамхой - 95,15%).
• Ерриг Оьрсийчохь кхаьжнаш тосуш дакъалаьцна 65% харжамхоша. Конституцин хийцамаш къобалбина 77,92% кхаьжнаш тесначу наха. Духьал кхаьжнаш тесна 21,27% харжамхоша.
• Радио Маршо - Instagram

  Радио Маршо - YouTube

  Радио Маршо - Facebook

Дагестанерчу Избербашехь бехктакхаман дов айдина дийнатна гIелоярца доьзна. Йина чевнаш а йолуш, 8 бутт кхаьчна лоьман кIорни карийра цигахь хьалхо.

Кхаарин дийнахь мехкан прокуратуро бинчу хаамца, дов гIаттийна таллам бинчул тIаьхьа, наха Симба цIе тиллина лоьман кIорни лазор теллича.

Билгалдаьлла, 2020-чу шеран Чиллан-баттахь я Зазадоккху-баттахь Симба лазийна хилар. Арахь карийна иза Зазадоккху-беттан 24-чу дийнахь, дарбадан долаэцна ветеринараша а, дийнатийн терго ечу говзанчаша а, кхачийна Челябинске, акхарошна реабилитаци ечу центре.

• 2019-чу шеран Лахьан-баттахь Дагестанерчу волонтерийн "Зоолайф" юкъаралло дийхира Оьрсийчоьнан бехктакхаман кодексан 245-чу декъехь хийцамбар (дийнаташца къиза хилар) – ден таIзар лах а деш, акхарой кхобу меттигаш тояр а, циркашкахь а, зоопаркашкахь а адамаш дийнаташца лараме хила декхаредар доьху волонтераша.
• Оцу юкъанна, дуккха а бу Дагестанехь, да воцуш девлла лела дийнаташ дайъа деза аьлла хетарш. Масала, Хасу-Юьртахь дийнаташна тIехIуьттучу волонтерашна гина дуккха а жIаьлеш дойъуш.
• Долара "зоопаркаш" кест-кеста гучуюьйлу Дагестанехь. 2018-чу шеран юьххьехь черчий яра видео чухула гойтуш, некъайистерчу цхьана туьканна уллехь, зIенах йихкина латтайо уьш, 50 сом а луш, суьрташ дохура цаьрца тIехбуьйлучу наха.
• Радио Маршо - Instagram

  Радио Маршо - YouTube

  Радио Маршо - Facebook

9 стаг велла коронавирусах, 630 цомгуш хилла дийнахь-буса Къилбаседа Кавказехь.

Оьрсийчоьнан уьнна дуьхьалоечу Оперативан штабан хаамца, 3 стаг велла Дагестанехь, 2 – Кхарачой-Чергазийчохь, цхьацца – Краснодар-махкахь, ГIебарта-Балкхаройчохь, Ставропол-махкахь, ГIалгIайчохь. Пандеми йолаелчхьана схьа Къилбаседа Кавказехь уьнах велла 794 стаг.

Дийнахь-буса уггаре дукха коронаврисах цомгуш хилларш бу ГIалмакхойчохь – 194 стаг.

ТIаьххьарчу дийнахь тIекхиина а, юьхьанца дуьйна цомгуш хиллачийн терахьаш иштта ду:

• ГIалмакхойчоь +194 (1717)
• Ставропол-мохк +93 (5318)
• Кхарачой-Чергазийчоь + 69 (3668)
• Дагестан + 68 (7968)
• Краснодар-мохк + 59 (6102)
• ГIебарта-Балкхаройчоь + 48 (5109)
• Адыгей + 46 (1981)
• Къилбаседа Х1ирийчоь + 21 (4049)
• ГIалгIайчоь + 19 (3088)
• Нохчийчоь + 13 (1736)

Ерриг а Къилбаседа Кавказехь официалехь коронавирусах цомгуш хилла лору 40 741 стаг. Товбецан-беттан 2-чу дийнахь Оперативан штабо бинчу хаамца, юьхьанца дуьйна Оьрсийчохь уьнах цомгуш хилларг ву 661 165 стаг.

• Федералан штабан статистика дукха хьолехь цхьана ца йогIуш нисло меттигашкарчу терахьашца. ЖамIаш ден хьесапаш кеп-кепара хиларца дузу иза Iедалхоша.
• Радио Маршо - Instagram

  Радио Маршо - YouTube

  Радио Маршо - Facebook

  
  

Оьрсийчоьнан Конституцин хийцамийн хьокъехь кхаьжнаш тосуш Къилбаседа Кавказехь дакъалаьцна ах сов харжамхоша. Иштта бу Оьрсийчоьнан харжамийн коьртачу комиссин хаам.

Товбецан-беттан 1-чу дийнан делкъехь лаккхара гайтамаш бара кхьажнаш тасарца Нохчийчохь (массанхьачул а лакхара ду Оьрсийчохь цигара терахьаш), Къилбаседа Кавказехь уггаре лахара ду дакъалацархойн терахь ГIалгIайчохь.

• Нохчийчоь - 85,89%;
• Кхарачой-Чергазийчоь – 75,54%;
• Къилбаседа ХIирийчоь – 74,65% ;
• Дагестан – 74,09%;
• ГIебарта-Балкхаройчоь – 71,89%;
• Краснодар-мохк – 71,18%;
• Адыгей – 69,36%;
• Ставропол-мохк – 63%;
• Г1алмакхойчоь – 65,61%;
• ГIалгIайчоь – 55,96%.

Товбеца-беттан 1-чу дийнан делкъана 12 сахьт даьлча Оьрсийчохь кхаьжнаш теснарш бара 57,43% харжамхой.

Кхаьжнаш тесна пхи де далале хууш хир ду, низамца а догIуш, харжамийн жамI.

Нохчийчохь харжамийн каппашка кхаьжнаш таса бахначу харжамхойх 97,92% къобалбина Конституцин хийцамаш, хаам баржийна официалехь.

"Оьрсийчоьнан Конституцин хийцамашкахьа кхаьжнаш тесна харжамашка бахначу нахах 97,92%, ткъа дакъалаьцнарг ву 712 909 стаг, дуьхьал кхаьжнаш бу 1,94% (14 132 харжамхо)", - яздо РИА Новости агенталло, махкарчу хажамийн комиссин терахьашна тIе а тевжаш.

Пачхьалкхарчу харжамийн коьртачу комиссин информаци йовзуьйту "Интерфаксо": ерриг а Оьрсийчохь листина 98,01 % протоколаш, кхаьжнаш тесначу харжамхойх 78,05% къобалбина Конституцин хийцамаш. Харжамийн коьртачу комиссин куьйгалхочо Памфилова Эллас бинчу хаамца, пачхьалкхерчу харжамхойх 64,99% дакъалаьцна барамехь.

Конституцин хийцамийн хьокъехь хенал хьалха кхаьжнаш тийса болийра Оьрсийчохь Мангал-беттан 25-чу дийнахь. Харжамийн коьрта де дара Товбецан-беттан 1-ра де. Хийцамаш тIеэцна ларало харжамхойх эха декъо къобалбарца.

• Къилбаседа Кавказерчу массо а мехкашкахь бахана кхаьжнаш таса ах сов харжамхой. Уггаре дукха дакхалацархой бу бараман Къилбаседа Кавказерчу регионашлахь Нохчийчохь, уггаре кIезиг – ГIалгIайчохь.
• БуьритIерачу №11 школин хьехархоша хаам бина, куьйгалхоша шаьш декхаредира харжамашка даха а, Конституцин хийцамаш къобалбеш кхаьжнаш тийса а, аьлла.
• Радио Маршо - Instagram

  Радио Маршо - YouTube

  Радио Маршо - Facebook