Керла низамаш аьлча а, цхьамоггIа дехкарш ду хIокху шарахь Нохчийчура школашкахь юкъадаьхна. Коьртачех ду дешархойн школехь мобилан телефон лело йиш ца хилар. Цуьнан бахьана ду и зIе латточу гIирсо берийн дешарна тIера ойла д1айоккхуш хилар.
Цхьаболчу дешархоша урок дIайоьдучу хенахь вовшка смс-хаамаш кхоьхуьйту, я цул а доьхнарг - цу чухула интернете а бовлий, тамехь йоцучу сайташка хьоьжу. ХIара дешаран шо долалуш шайга хаам бира оцу керлачу юкъадаккхарх лаьцна бохуш дийцира Маршо Радиога Соьлж-гIаларчу цхьана школехь юьхьанцарчу классашкахь хьехархо йолчу Асета.
Хьехархо Асет: «Иза бакъ ду. Урок йоьдучу хенахь, хьехархочуьнга ла а ца дугIуш, телефонаш ловза йо цара. Юккъерчу а, юьхьанцарчу а классашкахь дихкина ду телефонаш лелор. Кегийрачу берашкахь юьхьанцарчу классашкахь дуьйна йолуш ю-кх и телефонаш. Суна ца хууш долу интернет тIера хIуманаш хаа-кх царна. И бахьана долуш дихкина ду телефонаш школашкахь лелор».
Школашкахь юкъадаьхначу дехкаршца цхьаьна цхьацца керла хIуманаш а юкъадоху махбархоша а. Цара цхьайолчу школийн куьйгалхошца берте а боьлхий, дайш-наношна тIедожадо духар а, книжкаш а, кхиболу гIирс а шайгара эцийтар.
Хьалха, ша доьшуш волуш, наха и бала ца хьоьгура бохуш, дуьйцу меттигерчу жагара блоггер волчу Цицаев Заура.
Цицаев Заур: «Сан жималла коммунистийн Iедал уггаре а чIагIделлачу хенахь яра. Атеизм боху цхьа хIума ду-кх. Суна хIинца а дагадогIу. Школехь даккхийн элпашца яздина дара: «Дин - къоманна наркотик» аьлла. Дин къаьхьа деш болх бара иза».
Школехь мобилан телефонаш лелор дехкар, дешаран министралле а ца кхачош, дайш-наноша шаьш сацадайта дезара шай берашка аьлла, хета Цицаев Зауран. 5-чу классехь йолчу шен йоIе ша лелайойтуш яц телефон бохуш вара иза.
Цицаев Заур: «Школехь телефон лелор, я ца лелор, Iедале а даьккхина, дуьцу хIума ду аьлла, ца хета суна, хIунда аьлча, дас-нанас шаьш билгалдаккха деза иза. Ас сайн йоIанна оьцур йолуш яц иза. Оцу телефонца доьзна, вай къомаца а, динца а догIуш доцу дукха хIуманаш ду. И гIуллакх Iедале даьлча, ден а, ненан а ледарло ю аьлла, хета суна».
Нохчийчоьнан школашкахь ,дешаран барам лакхабаккха гIерташ, дукха хIуманаш леладо меттигерчу Iедалша. Нохчийн маттахь хила еза юьхьанцарчу классашкахь йолу урокаш аьлла, дийца долийнера дукха хан йоцуш. Амма и гIуллакх дисира, аьттонан зама тIекхаччалц аьлла.