ТIекхочийла долу линкаш

ЦIеххьана кхаьчна хаам!

Гадаев Мохьмад-Салахь. Орцара гIов


Гадаев Мохьмад-Салахь

Орцара гIов


ТогIи ма тийна ю, лечкъинарг санна.
Юьрто а доьгIна ла. Стенга? – Хаац.
Дийнаташ хьулъелла ерриш баннашка,
МаьркIаже лестина Iаьржа Iаннашка.
ТогIи чохь лергана Iеб-себ хазац.

Амма арц лекхало, башха гIов даьлла.
ТIаьхь-тIаьхьа чIагI а луш, орцахь гIов ду.
Iарж-Iаржлуш, мархаш а сихъелла керча,
Лах-лахлуш, аьрцнийн уьш кIуьнцалгех хьерча,
Наг-наггахь кхоссалуш лайн чим а бу.

Дарц дала-м доллура, шеко а йоцуш,
Даьлча а дацара керла иза-м.
Вуьшта, и башха сурт массо нисделча,
Даккъийн гIов цIийзарехь экхах тарделча,
Сиэ хIунда хьовзаво селла къиза?

ТогIин тап дазло тIе, хьаьшна ведвалла,
Мархел а чхьагдолий, дог тохало.
Гуш доцчу машшашца дегIах а хьаьрчий,
Дай баьхнарг йиц а йой, безаман баьрчче
Орцарчу гIовгIано уоза дIа во.

Стенга во? Стенна во? – къаьсташ ца хIутту,
Орцарчу гIевланахь дерриг а дов.
Доллучул башханиг – деза и кхехкар,
Герга а диталац шена и дехкар, –
Моз санна, марзло и орцара гIов.

Композитор хилча изза сурт хIотто,
Аьрцнийн цу декарах эшар йича,
Цуьнга ладогIархьама, говрахь-гIаш доцуш,
Некъ хилар, цахилар чоьте ца лоцуш,
Ваьлла дIагIур вара, доцуш «мича?»

Мохьмад-Салахь Гадаев вина ГIуран-беттан 6-чу дийнахь, 1909-чу шарахь. 1928-чу шарахь иза Ростовехь рабфаке деша дIехIутту. 1930 шерашкахь иза Нохчийчохь историн а, меттан а, литературин а Iилман-талламан институтехь болхбан волало иза. Лермонтовн а, Толстойн а, Пушкинан а, Некрасовн а, Шевченкон а дийцарш нохчийн матта гочдо. Цу хенахь цуьнан ши киншка арайолу “Ши стаг”, “Буьйсанан дошло”, “Нус”, “Гуьржи”, “Акхалла”, “Хазман”, “Накъостий”, кхиерш а.

1942-чу шарахь иза антисоветан агитаци лелорна а, национал-троцкистийн тобанан декъашхо хиларна а бехке а вой, пхийтта шарана набахти чувуллу. 1957-чу шарахь иза набахти чуьра араволу. 1957-чу шарахь иза Iедало юха а лоцу, нохчийн къам сийсаздина, яздорхо вийна, аьлла, бехке а во. Амма тоьпаш тоха дина таIзар хуьйцу, цуьнан метта 25 шо набахти чохь даккха хан туху цунна.

1972-чу шарахь набахти чуьра ара а волий, Даймахка юхавогIу иза. Араваьлча, псевдонимах пайда а оьцуш, цо дийцарийн гуламаш язбо. 1972-чу шеран ГIуран-баттахь Мохьмад-Салахь кхелха.

XS
SM
MD
LG